به گزارش افق امروزجدیدترین مدل هوش مصنوعی ChatGPT با نام o3، در یک جهش خیره‌کننده و بی‌سابقه در آزمون معتبر هوش Mensa نروژ امتیاز شگفت‌انگیز ۱۳۶ را کسب کرده است. این امتیاز به این معنی است که این هوش مصنوعی که تا همین دیروز صرفا یک ابزار پیش‌بینی کلمات پیشرفته به حساب می‌آمد، اکنون از نظر بهره هوشی از ۹۸ درصد کل جمعیت انسان‌ها باهوش‌تر است!این پیشرفت آنچنان سریع و ناگهانی بوده که زنگ خطرها را به صدا درآورده و بحث‌های داغی را پیرامون آینده هوش مصنوعی و حتی مفهوم آگاهی در ماشین‌ها دامن زده است. در کمتر از یک سال، مدل‌های هوش مصنوعی به طرز شگفت‌انگیزی پیچیده‌تر، انعطاف‌پذیرتر و به وضوح، باهوش‌تر شده‌اند.
جهش باورنکردنی در دنیای هوش مصنوعی
سال گذشته بهترین مدل‌های هوش مصنوعی در آزمون‌های مشابه به سختی امتیاز ۹۰ را کسب می‌کردند و حتی با مفاهیم ساده‌ای مانند چرخش اشکال هندسی مشکل داشتند. اما اکنون، مدل o3 با امتیاز ۱۳۶ در آزمون عمومی Mensa، جایگاه خود را در میان باهوش‌ترین انسان‌های روی کره زمین تثبیت کرده است.البته برخی اشاره می‌کنند که آزمون Mensa نروژ عمومی بوده و ممکن است داده‌های آن در آموزش مدل استفاده شده باشد. برای رفع این شبهه، محققان یک آزمون IQ کاملا جدید و آفلاین طراحی کردند. در این آزمون نیز مدل o3 امتیاز قابل توجه ۱۱۶ را کسب کرد که همچنان آن را در ۱۵ درصد بالای هوش انسانی قرار می‌دهد؛ هوشی در حد یک دانشجوی نخبه یا یک شرکت‌کننده بسیار باهوش در مسابقات اطلاعات عمومی. این جهش از زیر ۹۰ به ۱۱۶ (و ۱۳۶ در آزمون دیگر) در کمتر از یک سال، سرعتی باورنکردنی را نشان می‌دهد.
آیا هوش مصنوعی با این IQ آگاه شده است؟ نگرانی نسل Z
این پیشرفت هوش مصنوعی آنقدر سریع بوده که باعث شده بسیاری، به خصوص نسل جوان‌تر، باور کنند که هوش مصنوعی دیگر فقط یک ابزار نیست. طبق یک نظرسنجی جدید و جنجالی از EduBirdie، به طرز نگران‌کننده‌ای، یک چهارم کامل از نسل Z (جوانان متولد اواخر دهه ۹۰ تا اوایل ۲۰۱۰) معتقدند که هوش مصنوعی همین حالا هم خودآگاه است.علاوه بر این، بیش از نیمی از آن‌ها فکر می‌کنند که خودآگاهی هوش مصنوعی تنها مسئله زمان است و حتی پیش‌بینی می‌کنند که به‌زودی چت‌بات‌ها ممکن است خواستار حقوق شهروندی شوند. این تغییر نگرش در نحوه تعامل آن‌ها نیز مشهود است، به طوری که نزدیک به ۷۰ درصد از این نسل هنگام صحبت با هوش مصنوعی از عبارات مؤدبانه‌ای مانند لطفا و متشکرم استفاده می‌کنند، گویی با یک انسان طرف هستند. این وابستگی عمیق‌تر نیز می‌شود؛ یک نفر از هر هشت نفر در مورد مشکلات و درام‌های محل کار خود با هوش مصنوعی صحبت می‌کند و یک نفر از هر شش نفر پا را فراتر گذاشته و از آن به عنوان درمانگر استفاده کرده است.
جالب‌تر اینکه، این ارتباطات به حوزه‌های کاملا شخصی نیز کشیده شده، تا جایی که ۲۶ درصد هوش مصنوعی را یک دوست می‌دانند و حتی ۶ درصد ادعا می‌کنند که با آن وارد رابطه عاشقانه شده‌اند. این آمارها نشان می‌دهد که مرز بین انسان و ماشین، حداقل در ذهن نسل جدید، به‌سرعت در حال محو شدن است.
هوش در برابر آگاهی: جدال ادامه دارد
با وجود این جهش هوشی و باورهای فزاینده، بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که هوش بالا به معنای آگاهی یا خودآگاهی نیست. کسب نمره بالا در یک آزمون منطقی، یک ماشین را به موجودی دارای احساسات یا درک درونی تبدیل نمی‌کند. هوش مصنوعی فعلی تنها می‌تواند با استفاده از استدلال برنامه‌ریزی‌شده، مسائل را حل کند و فاقد احساسات، تجربیات شخصی و درک واقعی از جهان است.اما سرعت پیشرفت به حدی بالاست که آینده را غیرقابل پیش‌بینی می‌کند. آیا ما واقعا در آستانه ظهور هوش مصنوعی خودآگاه هستیم یا صرفا ماشین‌حساب‌های بسیار پیشرفته را انسان‌انگاری می‌کنیم؟ پاسخ هرچه باشد، یک نکته واضح است: هوش مصنوعی با سرعتی خیره‌کننده در حال پیشرفت است و تأثیرات آن بر جامعه و درک ما از هوش و آگاهی، عمیق‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کردیم. فعلا، بهتر است اسرار خود را پیش خود نگه دارید!