به گزارش افق امروز; بختک به حالتی گفته می شود که کسی در حالت خواب و بیداری، قدرت حرکت یا تکان‌دادن دست و پا و پلک هایش را از دست بدهد و مثل اینکه احساس میکند چیزی سنگین به شکل انسان یا اشکال دیگر روی سینه او قرار گرفته و آن را فشار می‌دهد. در این حالت فرد احساس تنگی‌نفس و خفگی دارد و نمی‌تواند حرف بزند و به‌شدت ناتوان و وحشت زده است.
فلج خواب یا همان بختک، معمولا بیماری محسوب نمی‌شود و پای اجنه و شیاطین هم در کار نیست.
دکتر فاطمه نجات‌بخش، پزشک متخصص طب‌سنتی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران می گوید:
در مرحله‌ای از خواب به نام رِم(REM) یعنی مرحله‌ای که فرد خواب می‌بیند، مغز انتقال پیام‌های عصبی به سوی عضلات اسکلتی به استثنای عضله دیافراگم و عضلات چشم را متوقف میکند تا انسان رویاهای خود را برون‌ریزی نکند، یعنی مثلا وقتی خواب دویدن می‌بیند، شروع به دویدن نکند. موقع بیدارشدن، مغز مجدد کنترل عضلات را به دست می‌گیرد. اما گاهی قبل از اینکه مغز کنترل عضلات اسکلتی را به‌دست بگیرد و عضلات از حالت فلج بودن خارج شوند، انسان هوشیاری خود را باز می‌یابد که نتیجه آن احساس ترس‌آور فلج‌بودن بدن خواهد بود.
علت بختک چیست؟
در زمان خواب، ماهیچه های اختیاری بدن حرکت نمی کنند و بدن دچار نوعی آرامش نسبی میشود، به این وسیله بدن از آسیب رسیدن به شخص در خواب جلوگیری میکند.
فلج خواب باعث ایجاد اختلال و گسستگی در پیام های مغزی هنگام خواب عمیق (REM) میشود. معمولا به صورت مدام در طول شب بدن بین خواب غیر REM و REM رفت و آمد میکند. سیکل REM-NREM حدود ۹۰ دقیقه طول میکشد و معمولا بیشتر اوقات از نوع NREM تشکیل شده است . در هنگام NREM بدن ریلکش میشود. ولی در خواب REM چشم ها با سرعت جابه جا شده و خواب در این مرحله اتفاق میوفتد.
چه خورد و خوراکی داشته باشیم؟
تقویت مغز با خوردن فندق، پسته، بادام، مویز و تخم‌مرغ، ایجاد لینت مزاج، پرهیز از مصرف خوراکی‌هایی نظیر سیر و پیاز خام، تره، شاهی، تربچه، پیازچه، انواع کلم، گردو و خرما. پرهیز از خوردن غذاهای غلیظ مانند ماکارونی، لازانیا، فست‌فود، پیتزا، آش‌های غلیظ، حلیم، کله‌پاچه و حلوا. اصلاح حبوبات با خیساندن و طبخ آن ها با زیره و پرهیز از مصرف حبوبات هنگام شب و درمان سوءمزاج توسط متخصص طب ایرانی و رعایت آداب خوردن و آشامیدن توصیه می شود.
به شکل کلی بختک در خواب:
- معمولا در دوران بلوغ اتفاق میوفتد.
- هر حمله معمولا بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول میکشد.
- استرس و تغییر ساعات خواب، پس از سفر به کشورهایی با ساعات شبانه روز متفاوت ممکن است تحریک کننده ی آن باشند.
- یکی از مهمترین ویژگی های آن عدم توانایی در حرکت دادن بدن است که میتواند همراه با توهم هم باشد.
- معمولا خطرناک نیست و میتوان از آن پیشگیری کرد.
توصیه هایی برای داشتن خواب بهتر
درمان خیلی مشخصی برای فلج خواب نیست، اما کنترل اضطراب و برنامه خوابی منظم میتواند احتمال ابتلا به شرایط هایی مانند فلج خواب را کم کند. استراتژی های مناسب برای داشتن خواب سالم عبارتند از:
- زمان خواب و بیداری خود را مشخص کنید، حتی در روزهای تعطیل
- فراهم کردن محیطی راحت و مناسب برای خوابیدن بوسیله ی پوشیدن لباس های تمیز و همچنین داشتن اتاقی خنک و تاریک
- کاستن از نورگیری اتاق در عصر و همچنین تعبیه نور کافی برای رفتن به توالت و آشپزخانه در شب
- برخورداری از نور مناسب در هنگام بیداری
- عدم خوابیدن پس از ساعت ۳ عصر و یا بیشتر از ۹۰ دقیقه در روز
- عدم خوردن یک وعده غذایی سنگین دو ساعت قبل از خواب
- نخوابیدن با نور و یا تلویزیون روشن
- ورزش منظم
- عدم نوشیدن الکل یا قهوه در عصر
- داشتن عادت های سالم قبل از خواب مانند کتاب خواندن یاگوش کردن به آهنگ های ملایم
- دور کردن تلفن همراه و یا مابقی وسایل الکتریکی از محل خواب
- عدم استفاده از وسایل الکتریکی تا ۱ ساعت قبل از خواب