به گزارش افق امروزنبردهای امروزی هیچ شباهتی به آنچه در گذشته رخ میداد، ندارند. این روزها جنگ نه مرز میشناسد و نه به قواعد جنگی چند دهه پیش پایبند است. کشوری به کشور دیگر بدون اتکا به نیروهای زمینی حمله میکند و خسارات جانی و مالی زیادی به بار میآورد. شاید در گذشته تانکها و نفربرهای زرهی اهمیت زیادی برای کشورها داشتند، اما آیا با وجود ظهور پهپادها، جنگندههای پیشرفته و رادارگریز مثل اف ۲۲ رپتور یا موشکهای هایپرسونیک و بالستیک نقطه زن، ارزش آنها حفظ شده است؟
پاسخ به سوال فوق مثبت است. علیرغم ظهور جنگ افزارهای قدرتمند و پیشرفتهای مثل هواپیماهای بدون سرنشین، موشکهای کروز و بالستیک و سلاحهای لیزری، تانکها همچنان به عنوان ستون فقرات نیروی زمینی هر کشوری از اهمیت بسزایی برخوردار هستند. وب سایت معتبر گلوبال فایرپاور که عمدتا در حوزه رتبهبندی کشورها به لحاظ قدرت نظامی و دفاعی فعالیت میکند، آمار جالبی از موجودی تانکهای کشورهای مختلف ارائه داده که بد نیست نگاهی به آنها بیندازیم.
بیشترین تعداد تانک در اختیار کدام کشورهاست؟
نقش مهم و پررنگ تانکها را نمیتوان طی چند دهه قبل انکار کرد. در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، به وضوح کاربرد تانکها به نمایش درآمد و حتی مردم عادی هم به وسیله فیلم و سریالهای مختلف با این کاربرد مهم آشنا شدند. حتی در تهاجم روسیه علیه اوکراین هم به وضوح دیدیم که چگونه تانکها نبردهای مختلف را ساماندهی و پشتیبانی میکردند.
با این حال، آنچه باعث شک و تردید نسبت به کارایی تانکها شده، نابودی هزاران عراده تانک روسی است که طی سالهای اخیر توسط پهپادها و جنگ افزارهای ارزان قیمت اوکراینی، هدف حمله قرار گرفتهاند. آمارها نشان میدهد که در سال گذشته، ۳ هزار عراده تانک روسی به لطف تهدیدات نوظهوری مثل هواپیماهای بدون سرنشین و مهمات سرگردان، منهدم و زمین گیر شدهاند.
شاید تانکها برای روسیه مفید نبوده باشند، اما برای بعضی از ارتشهای جهان همچنان به عنوان جنگ افزاری قدرتمند و سرنوشت ساز به حساب میآیند. از طرفی کشورهایی که تانکها را مهم و حیاتی به شمار میآورند، روی توسعه و ارتقا توان عملیاتی آنها تمرکز کردهاند. در ادامه موجودی تانکهای کشورهای مختلف را بررسی میکنیم.
طی یک دهه اخیر، چشم بادامیهای چینی پیشرفت قابل توجهی در اغلب حوزهها از جمله صنایع نظامی و دفاعی کردهاند. طراحی و تولید جنگندههای رقیب با اف ۳۵ لایتنینگ ۲، توسعه موشکهای مافوق صوت و رونمایی از زیردریاییها و پهپادهای پرسرعت، تنها بخشی از برنامههای پکن برای مقابله با ایالات متحده است.
گلوبال فایرپاور اعلام کرده است که چینیها با در اختیار داشتن ۶۸۰۰ عراده تانک در رتبه نخست قرار گرفته و جای روسیه و ایالات متحده را تصاحب کرده است. این کشور توانسته در چندین دهه اخیر، بودجه نظامی خود را به طرز قابل توجهی افزایش دهد و همین باعث شده بتواند در زمینه طراحی و تولید انبوه تسلیحات پیشرفته از جمله تانکهای زرهی فعالیت کند.
به عبارت دیگر، بعد از اینکه جنگ سرد تمام شد، اعضای ناتو سعی کردند بودجههای نظامی خود را کاهش دهند، اما چشم بادامیها با در پیش گرفتن مسیری معکوس، به تقویت نظامی و دفاعی خود پرداختند و نتیجه این سیاست مفید را میتوانیم هم اکنون ببینیم.
کشورهایی که بزرگترین ناوگان تانکهای زرهی را دارند
همانطور که ملاحظه کردید، چین با در اختیار داشتن ۶ هزار و ۸۰۰ عراده تانک زرهی در رتبه اول قرار دارد و پس از آن روسیه با ۵ هزار و ۷۵۰ عراده تانک به جایگاه دوم سقوط کرده است. رتبهبندی ۲۰ کشور با بیشترین موجودی تانک را در جدول زیر میبینید:
رتبه | کشور | موجودی تانک رزمی |
۱ | چین | ۶۸۰۰ |
۲ | روسیه | ۵۷۵۰ |
۳ | ایالات متحده آمریکا | ۴۶۴۰ |
۴ | کره شمالی | ۴۳۴۴ |
۵ | هند | ۴۲۰۱ |
۶ | مصر | ۳۶۲۰ |
۷ | پاکستان | ۲۶۲۷ |
۸ | ترکیه | ۲۲۳۸ |
۹ | کره جنوبی | ۲۲۳۶ |
۱۰ | ایران | ۱۷۱۳ |
۱۱ | الجزایر | ۱۴۸۵ |
۱۲ | اردن | ۱۴۵۸ |
۱۳ | ویتنام | ۱۳۷۴ |
۱۴ | یونان | ۱۳۴۴ |
۱۵ | اسرائیل | ۱۳۰۰ |
۱۶ | اوکراین | ۱۱۱۴ |
۱۷ | عراق | ۱۰۲۵ |
۱۸ | مراکش | ۹۰۳ |
۱۹ | تایوان | ۸۸۸ |
۲۰ | عربستان سعودی | ۸۴۰ |
نکته جالب راجع به جدول بالا، تعداد تانکهای رزمی کره شمالی هستند که شاید زیاد به نظر برسند، اما قطعا ناوگانی قدیمی بوده و بعضی از آنها حتی خارج از رده هستند. با این اوصاف، موجودی تانکها نمیتواند نشان دهنده قدرت آن کشور در این زمینه باشد، چرا که ناوگانی مدرن و پیشرفته با ۱۰۰۰ عراده تانک، میتواند موجودی ۴ هزار عراده تانک کره شمالی را شکست دهد.
جالبتر از همه اینکه در فهرست فوق، چندین کشور از خاورمیانه و شمال آفریقا حضور دارند که میتوان به ایران، مصر، الجزایر، اردن، عراق و مراکش اشاره کرد. ترکیه و پاکستان دارای موجودی مشابهی با یکدیگر هستند.
جایگاه تانکها در جنگهای آینده
امروزه کشورها علاقه زیادی به فشردن یک دکمه و ارسال موشک و پهپاد به سمت دشمنان خود دارند و به نظر میرسد نقش تانکها کمرنگ شده است. افزایش تهدیدات ناشی از هواپیماهای بدون سرنشین، مهمات سرگردان و موشکهای ضد زره مخصوص تانک، تردیدهای زیادی پیرامون آینده مبهم تانکهای رزمی به وجود آورده که محل تأمل است.
علیرغم تمامی چالشهایی که برای تانکهای رزمی به وجود آمده، اما بعضی از کشورها همچنان به تانکها از زاویه دید مثبتی نگاه کرده و روی مزیتهای تاکتیکی آنها تأکید میکنند. تحرک بالا در زمینهای ناهموار، پشتیبانی از نیروهای پیاده و آتش قوی و مبارزه با اهداف زرهی دشمن از مهمترین مزایای تانکهای زرهی هستند.
از طرف دیگر، منظورمان از تانکهای رزمی، مدلهای پیشرفتهای مثل آبرامز یا تایپ ۹۹ است که مجهز به سیستمهای دفاع فعال، سنسورهای به روز و موتورهای هیبرید و بهینه هستند. شاید در نبرد اوکراین و روسیه، ضعف عملیاتی تانکها در جدال با پهپادها و موشکهای ضد زره آشکار شده باشد، اما هنوز هم میتوان به نقش پراهمیت آنها در میانه نبرد امیدوار بود.