به گزارش افق امروز; مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده است که با وجود اینکه ضریب نفوذ اینترنت در کشور بسیار بالاست و این امکان را برای بیشتر جمعیت فراهم می‌آورد، اما به دلیل کیفیت پایین، اختلالات، محدودیت‌ها در دسترسی و سرعت پایین اینترنت، و نیز ضعف در امنیت الکترونیکی، حضور در این فضا با چالش‌هایی مواجه است.
گزارش با عنوان «پویایی‌شناسی مسائل و نابسامانی‌های فضای مجازی در ایران»، که توسط این مرکز منتشر شده است، وضعیت اینترنت و فضای مجازی در ایران را از چند شاخص مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. این گزارش به این نتیجه رسیده است که «اثر مخرب رسانه‌ها و تصویرسازی‌ها» به دلیل شکاف مهارت‌های دیجیتال در مردم و نیز استفاده فراوان از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی نسبت به نسخه‌های داخلی، بوجود آمده است. این پژوهش همچنین شیوع تولید محتوای نامناسب را که به شکاف مهارت‌های دیجیتال در جامعه و کیفیت اینترنت منسوب می‌شود، مورد بررسی قرار داده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود به گزارش اتحادیه بین‌المللی مخابرات درباره ضریب نفوذ اینترنت در ایران در سال ۲۰۲۲ اشاره کرده و آمده است: «بر اساس این گزارش، ضریب نفوذ اینترنت در ایران به نسبت ۸۱.۷ درصد بوده که این شاخص در مناطق روستایی و شهری تفاوت دارد؛ به طوری که در مناطق روستایی ۶۵.۷ درصد و در شهرها ۸۲.۶ درصد گزارش شده است.
در حالی که بر اساس داده‌های این وبگاه، ضریب نفوذ اینترنت در کشورهایی مانند امارات متحده عربی، عربستان، ترکیه، و عمان، و همچنین کره جنوبی بالاتر از ایران بوده است، این نشان می‌دهد که این کشورها در این زمینه وضعیت بهتری دارند. به‌عنوان مثال، ضریب نفوذ اینترنت برای کشور امارات متحده عربی و عربستان ۱۰۰ درصد، برای عمان ۹۷.۸ درصد و برای ترکیه ۸۳.۴ درصد گزارش شده است.
این گزارش بیان می‌کند که وضعیت ایران در شاخص ضریب نفوذ اینترنت “بد” نیست، اما در عین حال، فاصله زیادی بین ضریب نفوذ اینترنت پهن باند ثابت و سیار در این کشور وجود دارد. بر اساس آمار آنلاین اتحادیه بین‌المللی مخابرات، در سال ۲۰۲۲، میانگین جهانی ضریب نفوذ اینترنت پهن باند ثابت ۱۷.۶ درصد بوده است، اما ایران با داشتن ۱۲.۳ درصد اشتراک پهن باند ثابت، از میانگین جهانی کمتر است. در مقابل، کشورهایی همچون امارات متحده عربی با ۴۰ درصد، عربستان با ۳۷ درصد، ترکیه با ۲۲.۳ درصد، کره با ۴۵.۴ درصد و ژاپن با ۳۷.۲ درصد، دارای نسبت بیشتری از میانگین جهانی اینترنت پهن باند ثابت هستند.
بر اساس نظرسنجی ایسپا در بهمن‌ماه سال گذشته، مرکز پژوهش‌ها اعلام کرده است که ۴۶.۵ درصد از ایرانیان از اینستاگرام، ۳۵.۳ درصد از واتساپ، و ۳۴.۶ درصد از تلگرام استفاده می‌کنند و استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی به میزان بسیار کمتری رخ می‌دهد. طبق نظرسنجی، کاربران ایتا با نسبت ۲۵.۲ درصد، روبیکا با ۲۴.۱ درصد، و بله با ۸.۷ درصد از این پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند، در حالی که استفاده از سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمتر از ۷ درصد است.
از جمله چالش‌های اساسی مواجهه‌شده توسط پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی داخلی می‌توان به محدودیت‌های ترافیکی، کاهش اعتمادپذیری، محدودیت نسبی در قابلیت‌ها، محدودیت‌های در کاربرپسندی و شخصی‌سازی، و همچنین محدودیت‌های شبکه و ارتباط با کاربران جهانی اشاره کرد.
همانطور که آمار نشان می‌دهد، سه پیام‌رسان و رسانه‌اجتماعی برتر که بیشترین کاربران ایرانی را جذب کرده‌اند، همگی ابزارهای خارجی و غیربومی هستند که در ایران فیلتر شده‌اند، و استفاده از فیلترشکن برای دسترسی به آن‌ها تاثیرگذار است. به‌طور خاص، اینستاگرام بیشترین استفاده را در بین کاربران ایرانی دارد و این امر به محدودیت‌های دسترسی به اینترنت اشاره می‌کند.