به گزارش افق امروز رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با استفاده از دادهها و بررسی شرایط کنونی نظام سلامت و نرخ رشد جمعیت کشور از افزایش ۵ میلیون سالمندان و ۵ برابری مجردین قطعی خبر داد.
در حال حاضر جمعیت سالمند کشور ۲۵ میلیون نفر است که طبق بررسیهای این مرکز تحقیقاتی در کمتر از سی سال آینده جمعیت این گروه سنی به ۳۰ میلیون سالمند خواهد رسید؛ ضمن اینکه جمعیت مجردین قطعی در حال حاضر ۸۰ هزار تن است که در سال ۱۴۳۰ پیشبینی میشود به دو میلیون و پانصدهزار مجرد برسد.
در کشورهای پیشرفته «سالخوردگی جمعیت» تدریجی و در طول دو قرن اتفاق افتاده است؛ بنابراین اجتماع و اقتصاد این کشورها وقت کافی برای تطبیق خود با این شرایط را داشتند. این در حالی است که کشور ما به دلیل چالشهای اقتصادی پیشآمده در دهههای اخیر و سیاست جمعیتی که در دهه ۶۰ اتخاذ شد نزدیک به دو دهه است که با کاهش نرخ زاد و ولد و رشد جمعیت روبهرو هستیم و با کاهش چشمگیر نرخ باروری و همچنین کاهش نرخ مرگ و میر ساختار سنی کشور طی دهههای اخیر تغییر کرده است.
با این توضیحات واضح است که کشور را به سمتی سوق داده است که مجبور است بر اساس نیازها و تقاضاهای متفاوت گروههای سنی واکنشهای سریع داشته باشد.
به دلیل پیشرفتهای علمی و کاهش مرگ و میر و افزایش امید به زندگی پیشبینیها حاکی از این است که جمعیت سالمندان در سالهای آینده افزایش خواهد داشت. در سطح جهانی نیز پیشبینی میشود نیمی از جمعیت جهان بالای ۵۰ سال خواهند داشت.
این تغییرات جمعیتی تأثیرات بسیار زیادی بر مسائلی نظیر اشتغال، ساختار خانوادهها، تقاضای خدمات بهداشتی و درمانی، مسکن و حملونقل و… خواهد داشت و این مسائل باعث شده است سالمند شدن جمعیت در آینده، نگرانی بسیاری از کارشناسان را برانگیزد زیرا برآوردها نشان میدهد که احتمالاً با پیر شدن بخش عمده جامعه، سیستمهای اقتصادی و نظامهای سلامت دچار فروپاشی شوند زیرا جمعیت افراد سالمندی که نیازمند خدمات بهداشتی و درمانی میشوند افزایش مییابد و جمعیت نیروی مولدی که بتواند چرخه اقتصادی را به حرکت درآورد کاهش مییابد.
شواهد نشان میدهد که روند پیری در کشور ما وضعیت رو به شتاب بیشتری به خود گرفته است.
یکی از معضلاتی که بهزودی برای جامعه ایران مسئله ساز خواهد شد، تجرد قطعی است. در زمان حاضر، جمعیت زیادی از جوانان مجرد را داریم که ممکن است هیچگاه ازدواج نکنند و همین امر باعث میشود در آینده وقتی به سن سالمندی میرسند، هیچ فرزندی برای کمک به انجام امور روزمره نداشته باشند؛ بنابراین نیاز به خدمات پرستاری و نگهداری از سالمندان را بهشدت افزایش مییابد، ضمن اینکهه نیروهای جوان کشور نیز بهدلیل کاهش نرخ باروری در آینده کاهش خواهند یافت و بهعبارتی دیگر نیروی کافی برای مراقبت از سالمندان مجرد و بدون فرزند نخواهیم داشت!
در زمان حاضر ۸۰ هزار نفر تجرد قطعی داریم که همه این افراد طبیعتاً به سالمندی خواهند رسید؛ پیشبینیها نشان میدهد که این آمار در دهههای آینده بهشدت افزایش خواهد یافت بهطوری که در سال ۱۴۳۰ به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر تجرد قطعی خواهد رسید!
در عین حال متأسفانه بهدلیل سبک زندگی ناسالم، بسیاری از این سالمندان آینده، دوره پیری سالمی نیز نخواهند داشت.
وزارت بهداشت بدون مشورت انجمنهای علمی فعال در حوزه سالمندی، یکشبه سن سالمندی را از ۶۰ سال به ۶۵ سال افزایش داده است در حالی که به تعویق انداختن آغاز سن سالمندی در کشور، بهنوعی پاک کردن صورت مسئله سالمندی در کشور بهشمار میرود.»
«در دنیا به سالمندی بهعنوان یک صنعت برای سرمایهگذاری و فرصت کارآفرینی و اشتغال نگاه میشود و بیشترین اشتغال در کشوری مانند سوئد، مربوط به مسائل سالمندی و نگهداری و مراقبت از سالمندان در منزل بوده است، یعنی میتوان برای افراد جوان، شغل مراقبت از سالمند ایجاد کرد و در عین حال به این سالمندان نیز خدمات ارائه کرد اما از این ظرفیت استفاده نمیشود، در عین حال نیاز است جوانان با فرهنگسازیها و برنامههایی که انجام میشود سبک زندگی سالمتری داشته باشند تا با سلامت بیشتری وارد سنین سالمندی شوند.»
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی اضافه کرد: «در سه سال گذشته شورای ملی سالمندی و دبیرخانه سالمندی بهطورکلی تعطیل شده است که نشان میدهد فکر جدی به حال سالمندی نمیشود، حتی امسال شعار روز جهانی سالمند، این است: “با عزت و کرامت پیر شدن: ارتقای مراقبت و سیستمهای ارائهدهنده خدمات برای سالمندان.”، در حالی که شعاری که در کشور ما برای روز سالمند انتخاب شده این است: “سالمندان فعال، فردایی برای همه” که نشان میدهد حتی شعارها نیز با واقعیت سالمندی موجود در کشور هیچ تناسبی ندارد!»
بهنظر میرسد مسئله سالمندی جمعیت، در آینده نزدیک بهشدت گریبانگیر نظام سلامت کشور خواهد شد؛ معضلی که اگر برای چالشهای ذکرشده آن راهحلی در نظر گرفته نشود، کشور را در یک بحران جدی گرفتار خواهد کرد.