به گزارش افق امروز دکتر نوشین زنده‌زبان – عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگو ، با بیان اینکه ۱۵ اردیبهشت (۵ می) به عنوان روز جهانی ماما در نظر گرفته شده، اظهار کرد: شعار «ماماها، نقش ضروری و حیاتی در هر بحران» به عنوان شعار روز جهانی ماما برای سال جاری میلادی در نظر گرفته شده و انتخاب این شعار، مهر تاییدی بر حساسیت و اهمیت نقش ماماها است. شاخص «سلامت مادر و کودک» در کشورهای پیشرفته بسیار زیاد است و همچنین میزان «سزارین» و «مرگ و میر مادر و نوزادان» در این کشورها نرخ بسیار پایینی دارد. ماماها در کشورهای پیشرفته به عنوان اولین خط درمانی در نظر گرفته می‌شوند.
جایگاه مامایی ایران در سطح جهان
وی با بیان اینکه ماماها نقشی مهم و اساسی در پیشبرد اهداف نظام سلامت دارند، گفت: ۸۰هزار ماما، جامعه مامایی کشور را تشکیل می‌دهند. ماماها می‌توانند نقشی اساسی در پیشبرد اهداف و ماموریت‌های نظام سلامت داشته باشند؛ به طور مثال، نقش ماماها در اجرای برنامه جوانی جمعیت بسیار کلیدی است. بررسی‌ها بیانگر این است ماماها بیش از ۶۰ درصد زایمان‌های طبیعی کشور را انجام می‌دهند. پتانسیل مامایی کشور در سطح بالایی قرار دارد؛ به نحوی که مامایی کشور در منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی در رتبه اول و در سطح جهان در جایگاه سوم قرار دارد.
استانداردهای جهانی برای حضور ماماها در سیستم بهداشتی و درمانی
این عضو شورای عالی نظام پزشکی درباره جایگاه ماماها در قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» خاطرنشان کرد: اگرچه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بر استفاده از ظرفیت مامایی تاکید دارد، اما ماماها به تعداد کافی جذب نشده‌اند. در حال حاضر، با کمبود بیش از ۲۰هزار ماما در زایشگاه‌های کشور مواجه هستیم. براساس استانداردهای جهانی، می‌بایست ۱۲ تا ۱۵ ماما به ازای هر یکهزار تولد در سیستم بهداشتی و درمانی کشور وجود داشته باشد.
دو گانه کمبود ۲۰هزار ماما در زایشگاه‌ها و معضل بیکاری ماماها
وی ادامه داد: بررسی‌ها بیانگر این است که جذب ماما در سیستم بهداشتی و درمانی کشور از استاندارد جهانی کمتر است. متاسفانه بسیاری از ماماها با معضل بیکاری روبرو هستند و به همین دلیل توقف جذب دانشجوی رشته مامایی در دانشگاه آزاد را در نامه‌ای مطالبه کردیم. بازهم تاکید می‌کنم برای اجرای قانون جوانی جمعیت و مشاوره‌های بارداری چهره به چهره به جذب ماما نیاز داریم. همچنین با کمبود ۲۰هزار ماما در زایشگاه‌های کشور مواجه هستیم. اگر تصمیم بر این است که هرکدام از گروه‌های پزشکی به نحو احسن ارائه خدمت کنند، به طور قطع، خواسته‌های صنفی آنها می‌بایست به طور جدی لحظا شود و جایگاه واقعی آنها در نظام سلامت دیده شود.
زنده‌زبان با بیان اینکه نقش ماما در نظام سلامت بسیار کلیدی است، افزود: سیاستگذاران نظام سلامت می‌بایست به نقش کلیدی ماماها توجه کنند. جامعه مامایی کشور امیدوار است که وزیر بهداشت که دغدغه جامعه سلامت را به خوبی می‌شناسد و به حل مشکلات آنها توجه می‌کند در جهت حل مشکلات گام بردارد. متاسفانه، وزاری پیشین بهداشت هیچ کاری برای حل مشکلات جامعه مامایی کشور انجام ندادند اما جامعه مامایی کشور نسبت به حل مشکلات خود در دوره کنونی امیدوار است.
ضرورت ایجاد اداره‌کل مامایی در وزارت بهداشت
لزوم توجه به حقوق صنفی مامایی
وی با بیان اینکه خواهان ایجاد اداره مامایی در سطح وزارت بهداشت هستیم، گفت: اگرچه جامعه مامایی کشور چند ده هزار نفر است اما جامعه مامایی فقط یک دفتر در سطح وزارتخانه دارد. این احتمال وجود دارد که ایجاد معاونت مامایی در سطح وزارتخانه میسر نباشد اما جامعه مامایی کشور از مسئولان وزارت بهداشت می‌خواهد که نسبت به تاسیس اداره‌کل مامایی در وزارت بهداشت اقدام کنند. در حال حاضر، امکان حضور ذی‌نفعان و کارشناسان حوزه مامایی در تصمیم‌گیری‌های وزارت بهداشت در حوزه مامایی وجود ندارد؛ اگر اداره‌کل مامایی در وزارت بهداشت ایجاد شود، امکان حضور کارشناسان این گروه در تصمیم‌گیری‌های کلان فراهم می‌شود. این خطر وجود دارد که هرگونه تصمیم‌گیری درباره یک گروه شغلی در پشت درب‌های بسته و بدون حضور کارشناسان آن گروه، با شکست مواجه می‌شود.
جایگاه مامایی در پزشکی خانواده واقعی نیست
عضو گروه مامایی شورای عالی نظام‌پزشکی درباره جایگاه مامایی در برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع خاطرنشان کرد: جایگاه واقعی مامایی در برنامه پزشکی خانواده دیده نشده است. ماماها، شرح وظایف و پروانه کار مستقل دارند و به همین دلیل می‌بایست به عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل در برنامه پزشکی خانواده در کانون توجه قرار گیرند و در قالب یک شخصیت مستقل با این گروه قرارداد بسته شود. پزشکان با توجه به تعداد جمعیتی که در برنامه پزشکی خانواده تحت پوشش دارند، یک تا چند ماما را به کار می‌گیرند. در واقع، ماماها در برنامه پزشکی خانواده به صورت مستقل عمل نمی‌کنند. اگرچه ماماها به صورت مستقل به وظایف خود در برنامه پزشکی خانواده عمل می‌کنند اما اجازه مهر زدن نسخ را ندارند. ماماها دارای شماره نظام پزشکی هستند و می‌بایست به صورت شخصیت حقیقی مستقل در برنامه پزشکی خانواده لحاظ شوند و تعرفه ماماها نیز براساس شرایط شغلی آنها لحاظ شود.
ضرورت بازنگری عنوان مامایی در سیستم بهداشتی و درمانی
وی با بیان اینکه ماماها در سیستم بهداشتی کشور به عنوان مراقبین سلامت به کار گرفته می‌شوند، افزود: نه تنها ماماها بلکه برخی کارشناسان سایر گروه‌ها مانند کارشناسان بهداشت با عنوان مراقب سلامت به ارائه خدمت می‌پردازند. جامعه مامایی کشور بر این باور است که ماماها از پتانسیل بالایی برخوردار هستند و عنوان ماما به جامعه مامایی کشور در مراکز سلامت بازگردانده شود.
قانون مشاغل سخت و زیان‌آور برای مامایی اجرا نمی‌شود
زنده‌زبان با بیان اینکه ماماها با مشکلات فراوانی مواجه هستند، توضیح داد: مامایی جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شود اما این قانون به طور کامل برای ماماها اجرا نمی‌شود و این در حالی است که تمام افراد به سختی کار ماماها اذعان دارند. اگر قانون سخت و زیان‌آور بودن برای مامایی درنظر گرفته نشود برای سایر گروه‌های دیگر نیز نباید در نظر گرفته شود؛ چرا که ماماها در حساس‌ترین لحظات زندگی مادر و نوزاد حضور دارند. مشکلات بیمه‌ای از دیگر مشکلات جامعه مامایی کشور است.
حفظ کرامت مامایی ضروری است
وی ادامه داد: سال‌ها است که جامعه مامایی کشور با مسائل و مشکلاتی مواجه است. امیدواریم مشکلات جامعه مامایی کشور در کانون توجه مسئولان فعلی نظام سلامت کشور قرار گیرد و جایگاه واقعی مامایی را به این گروه بازگردانند. مسئولان وزارت بهداشت همواره بر موضوع کرامت مادری تاکید دارند. اگرچه حفظ کرامت مادری از اهمیت فراوانی برخوردار است اما کرامت کادر درمان نیز می‌بایست حفظ شود. هنگامی که به مسائل صنفی و حرفه‌ای ابتدایی ماماها بی‌توجهی می‌کنند، سبب افزایش بی‌انگیزگی میان آنها می‌شوند. بی‌توجهی به مسائل صنفی یک گروه شغلی می‌تواند سبب مهاجرت آن گروه شغلی شود و مردم و نظام سلامت بیشترین ضربه از موضوع مهاجرت را می‌خورند.
برخورد سلیقه‌ای بیمه‌ها با شرح وظایف ماماها
وی درباره نسخه‌نویسی ماماها اظهار کرد: هنگامی که موضوع نسخه‌الکترونیکی مطرح شد، مسئولان وزارت بهداشت مطرح کردند در صورتی که ماماها نسبت به نوشتن نسخه الکترونیکی اقدام کنند، تمام شرح وظایف آنها لحاظ می‌شود. شرح وظایف مامایی در کمیسیون «طرح و لوایح» شورای عالی نظام پزشکی به تصویب رسیده است و به تایید دکتر باقری‌لنکرانی، وزیر بهداشت وقت رسید. اگرچه شرح وظایف مامایی به تایید وزیر بهداشت رسیده بود اما سازمان‌های بیمه‌گر به صورت سلیقه‌ای با شرح وظایف تعریف شده برخورد می‌کردند؛ به طور مثال سازمان بیمه‌گر تجویز سونوگرافی را نمی‌پذیرفتند و این در حالی بود که یک سازمان بیمه‌گر با برخی آزمایش‌ها مخالف بود. پس از اجرای نسخ الکترونیکی تصمیم بر این شد که تمام شرح وظایف مامایی در بیمه‌ها لحاظ شود و با برخورد سلیقه‌ای حذف نشود. اگرچه تصمیم بر اجرای شرح وظایف کامل مامایی در نسخ الکترونیکی وجود دارد اما برخی استان‌ها سلیقه‌ای برخورد می‌کنند.
زنده‌زبان ادامه داد: در حال حاضر، برخی استان‌ها با پذیرش کامل نسخ با مشکلاتی مواجه هستند. شرایط بیمه‌های نیروهای مسلح و سلامت نسبت به تامین اجتماعی بهتر است اما پوشش بیمه‌ای شرح وظایف مامایی به طور کامل دیده نمی‌شود.
وضعیت تعرفه‌های مامایی
وی با بیان اینکه تعرفه‌های ویزیت سرپایی گروه‌های پزشکی به میزان ۴۶ درصد در سال جاری افزایش یافته است، گفت: تعرفه‌های ویزیت سرپایی مامایی به میزان ۴۶ درصد افزایش یافته اما با عدد واقعی تعرفه‌ها بسیار فاصله دارد. تعرفه سایر خدمات مامایی به تعرفه‌گذاری مجدد نیاز دارد و K زایمان برای این گروه دیده شود.