به گزارش افق امروز «عزت، حکمت و مصلحت» سه راهبرد اساسی جمهوری اسلامی ایران در عرصه سیاست خارجی است. مقام معظم رهبری سال ۶۸ در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام در تببین این سه مولفه فرموده بودند که «سیاست خارجی ما باید متّکی باشد به سه اصل عزّت و حکمت و رعایت تقیّه؛ معنای عزّت این است که جامعه اسلامی و نظام اسلامی در هیچ یک از برخوردهای بین‌المللی‌اش نباید جوری حرکت کند که به ذلیل شدن اسلام و مسلمین منتهی شود. البتّه ذلیل شدن غیر از ضعیف بودن است. ممکن است کسی ضعیف باشد، امّا ذلیل نباشد. بین این دو تفاوت هست که کارآمدانِ این کارها خوب می‌توانند بفهمند. حکمت، یعنی حکیمانه کار کند. از روی احساسات و بی‌توجّه به منافع و شرایط لازم و بهره‌هایی که ما از رابطه‌ی با دنیا باید بگیریم، حرکت نشود. دید، کاملاً حکیمانه و پخته باید باشد.»
از آن مقطع تاکنون دولت‌های مختلفی آمدند و رفتند و کارنامه‌ای از خود در حوزه سیاست خارجی و روند مذاکرات به جا گذاشتند تا به انتخابات زودهنگام چهاردهم رسیدیم. کاندیداها با حضور در صداوسیما و شرکت در تجمعات مردمی ـ تهران و سایر استان‌ها ـ به تشریح دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود برای اداره کشور پرداختند. مسعود پزشکیان از جمله کاندیداهایی شناخته می‌شد که از همان ابتدا بدون لکنت زبان و با صراحت از گفتگو و مذاکره برای حل مشکلات سخن می‌گفت. او ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ در برنامه «میزگرد سیاسی» که از شبکه سوم سیما پخش می شد با بیان اینکه برای من دیپلماسی، مذاکره و توافق ذلت نیست بلکه یک راه معقول و کم هزینه برای رسیدن به عزت است، گفته بود: ما دیگر فرصت نداریم درحالی که کشورهای منطقه با شتاب در حال توسعه هستند، در بهترین حالت درجا بزنیم؛ ما می‌خواهیم در لبه فناوری جهانی حرکت کنیم و از هوش مصنوعی تا بهترین صنایع جهانی را به مردم خود ارائه کنیم، چراکه مردم ایران شایسته زندگی بهتر و جایگاه شایسته‌تری هستند و با سیاست خارجی واقع گرا و تحول آفرین در این مسیر از ظرفیت‌های انسانی، تمدنی، جغرافیایی و سیاسی کشور برای پیشبرد منافع ملی و سربلندی ایران استفاده خواهم کرد.
پزشکیان پس از آنکه در آوردگاه انتخابات با اقبال مردمی مواجه شد و با پیروزی در انتخابات، ردای رئیس جمهوری را برتن کرد، مسیر سیاست خارجی را با سه راهبرد عزت، حکمت و مصلحت مد نظر رهبر معظم انقلاب پیش برد و این موضوع بارها از سوی دولتی‌ها بیان می‌شد، چنانچه فاطمه مهاجرانی خانم سخنگوی دولت ۱۷ بهمن ماه در حاشیه جلسه هیأت دولت درمورد اظهارات رئیس جمهور آمریکا در راستای اعلام آمادگی برای مذاکره با رئیس‌جمهور ایران، اظهار کرد: سیاست خارجی کشور ما همیشه روی یک سری اصول ثابت استوار بوده است. سه اصل ثابت را دنبال می‌کنیم، عزتمندی کشور و مردم، حکمت و دیدن پشت موضوعات و البته مصلحت. با این سه اصل همه موضوعات کشور دنبال می‌شود.رئیس جمهوری، عزتِ سیاست خارجی را ۲۲ بهمن ماه در مراسم سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در میدان آزادی به دنیا مخابره کرد، آنجا که خطاب به رئیس جمهور آمریکا گفت: آمریکا خیال می‌کند می تواند ملت و مردم ایران را در برابر تفرقه‌افکنی‌ها به زانو در آورد. مدعی مذاکره‌ای؟ پس این غلط‌ها چیست؟ می‌گوید من دلم نمی‌خواهد، اما تمام راه‌ها را در تمام زمینه‌ها می‌بندد، دارو، غذا و آب را. غافل از اینکه یک عمر است همین کارها را انجام داده‌اند.
حرفِ رئیس دولت وفاق از همان ابتدا که وارد کارزار انتخابات شد تا به امروز این است که ما اهل مذاکره هستیم اما نه با نامردی طرف مقابل!رئیس دولت چهاردهم مهرماه ۱۴۰۳ در سفر به نیویورک دیدارهای متعددی انجام داد و در نشست با مدیران رسانه‌های آمریکایی درباره مذاکرات خاطرنشان کرد: بنده در دوران نمایندگی در مجلس به رغم برخی مخالفت‌ها، از توافق برجام حمایت کردم و آن را در مجلس به تصویب رساندیم و به همه تعهدات خود در این توافق نیز پایبند بودیم، اما این ترامپ بود که از برجام خارج شد و متاسفانه کشورهای دیگر نیز به جای کمک به احیای این توافق، به تعهدات خود عمل نکردند و روز به روز بر دایره تحریم‌های ایران اضافه شد.پزشکیان دی ماه سال گذشته نیز خبرنگار «ان بی‌سی نیوز» را به حضور پذیرفت و در گفت‌وگویی مفصل، درباره سرنوشت مذاکرات هسته ای تصریح کرد: «مشکلی که ما داریم در گفت‌وگو نیست. این در تعهداتی است که از گفت‌وگو و مذاکره ناشی می‌شود که ما باید به آن متعهد شویم.»
حرفِ پزشکیان از همان ابتدا که وارد کارزار انتخابات شد تا به امروز این است که ما اهل مذاکره هستیم اما نه با نامردی طرف مقابل!
از طرف آمریکا همچنان پیام و ادعای گفت‌وگو دریافت می‌شد اما موضوع همیشه همراه با تهدید، تحریم و خط و نشان کشیدن برای ایران بوده است، البته قلدری‌هایشان هیچ‌گاه بی پاسخ نمی‌ماند. پزشکیان ۲۴ بهمن‌ماه کاروان وفاق را راهی بوشهر کرد و در اجتماع مردم سرزمین دریا، نخل و آفتاب خطاب به همتای آمریکایی اش گفت: پشت تریبون می‌گوید می‌خواهم با ایران مذاکره کنم. از آن طرف همه راه‌ها را می‌بندد و با دنیا دعوا می کند که با ایرانیان معامله نکنید، بعد می‌گوید دنبال مذاکره با ایران هستم. تو اگر مرد مذاکره هستی چرا از این کارها می کنی؟
بعد از پایان سخنرانی در اجتماع مردمی بوشهر، رئیس قوه مجریه بعداز ظهر همان روز به دیدار فرهیختگان و نخبگان استان رفت و باز به موضوع مذاکرات اشاره کرد و گفت: ما نگفتیم حرف نمی‌زنیم و یا گفتگو نمی‌کنیم. وقتی قرار است ترامپ برای ما تعیین تکلیف کند که چه کارهایی باید انجام بدهیم و بعد هم تحریم‌ها را اعمال کند. بعد بگوید بیایید گفتگو کنیم! تو اگر مرد گفتگو بودی چرا نامردی می‌کنی؟ و راه آب و نان مردم را می‌بندی؟ اینها نمی‌خواهند ما گفتگو کنیم بلکه می‌خواهند ما در برابرشان ذلیل شویم و ما نمی‌شویم.
پیام‌های صریح و قاطع ایران که برگرفته از عزت، حکمت و مصلحت بود به طرف مقابل(آمریکایی ها) نشان داد با دولتی در ایران رو به رو هستند که نه زیر میز مذاکره می زند و نه به راحتی به مذاکره همراه با تحکم و تهدید تن می‌دهد. در نهایت کار به جایی رسید که دونالد ترامپ ۱۷ اسفندماه در گفت‌وگو با فاکس بیزینس یک خبر مهم داد و آن ارسال نامه به ایران برای گفت‌وگو و دست یابی به توافق بود. وقتی نامه از واشنگتن به تهران رسید، تصمیم گرفته شد برای ارزیابی جدیت آمریکایی ها، مذاکرات غیررسمی برگزار شود و همین موضوع در قالب _ پاسخ ایران ـ به ایالات متحده فرستاده شد.
تقویم سوم اسفندماه را نشان می داد. رئیس دولت در دیدار فرهیختگان و نخبگان شهرستان‌های ملارد، شهریار و شهر قدس گذری به تمایل آمریکایی ها برای مذاکره زد و با اشاره به اینکه ما از ابتدا هم اعلام کردیم به دنبال گفتگو و مذاکره هستیم، اما زیر بار زور و فشار نمی‌رویم، گفت: اینکه با دست گلوی ما را فشار دهند و بعد بگویند مذاکره کنیم، منطقی نیست؛ اگر عزتمندانه بیایند، مذاکره می‌کنیم، ولی قرار نیست زیر بار زور برویم.
سال ۱۴۰۳ با تمام فراز و فرودها، تلخی‌ها و شیرینی‌هایش به پایان رسید و در سال جدید ایران به درخواست مذاکره آمریکا پاسخ داد.
رئیس‌جمهور پزشکیان ۱۰ فرودین ماه در جلسه هیأت دولت با اشاره به اینکه پاسخ جمهوری اسلامی ایران به نامه رئیس جمهور آمریکا، از طریق کشور عمان به دست آنها رسیده است، گفت: در این پاسخ اگر چه موضوع مذاکره مستقیم میان دو طرف رد شده، اما عنوان شده مسیر مذاکره غیرمستقیم باز است و تاکید شده ایران هیچ‌گاه از مذاکره پرهیز نداشته و این فقط بدعهدی‌ها بوده که باعث بروز مشکل در این مسیر شده که باید جبران شده و اعتمادها بازسازی شوند؛ این، نوع رفتار آمریکایی‌هاست که ادامه مسیر مذاکره را مشخص می‌کند.
بالاخره قرار شد مذاکرات به صورت غیرمستقیم با هدایت سید عباس عراقچی سکاندار دستگاه دیپلماسی که از دیپلمات‌های کارکشته وزارت امور خارجه است و سابقه حضور در تیم مذاکره کننده هسته‌ای را دارد، در مسقط برگزار شود. امروز شنبه ۲۳ فروردین گفت‌و گوها به صورت غیر مستقیم آغاز شده است و قطعا اخبار آن بازتاب گسترده‌ای در رسانه های داخلی و بین المللی خواهد شد. قبل از آنکه تیم مذاکره کننده راهی عمان شوند، رئیس جمهور سه موضع مهم اتخاذ کرد. نخستین اظهارات ۱۶ فروردین ماه او در دیدار عیدانه با جمعی از مردم، مسئولان و نمایندگان مجلس بیان شد که گفت: جمهوری اسلامی ایران خواهان گفت‌وگو از موضع برابر است؛ نه این که از یک سو ایران را تهدید کنند و از سوی دیگر بخواهند مذاکره کنند. اگر خواهان مذاکره هستید دیگر تهدید برای چیست؟ آمریکا امروز نه تنها ایران، که جهان را تحقیر می‌کند و این رفتار با درخواست مذاکره تناقض دارد. ما اگر در داخل دعوا نکنیم، توطئه‌های خارجی کارساز نخواهد بود. (متن خبر را اینجا بخوانید)
پیام‌های ایران که برگرفته از عزت، حکمت و مصلحت بود به طرف مقابل(آمریکایی‌ها) نشان داد با دولتی در ایران رو به رو هستند که نه زیر میز مذاکره می زند و نه به راحتی به مذاکره همراه با قلدری و تهدید تن می‌دهد
بعد از این دیدار پزشکیان ۱۷ فروردین با تعدادی از فعالان سیاسی و حزبی در ساختمان شهید بهشتی ریاست جمهوری دیدار کرد و مجدد به موضوع مذاکرات پرداخت و با بیان اینکه ما به مذاکره باور داریم اما به هر قیمت مذاکره نمی‌کنیم، تصریح کرد: ما دنبال جنگ، ناآرامی و بمب هسته‌ای نیستیم، به دنبال مذاکره هستیم، اما آمریکایی‌ها هم باید ثابت کنند که به دنبال مذاکره هستند.
اسماعیل گرامی مقدم قائم مقام دبیرکل حزب اعتمادملی که در این دیدار حضور داشت به ایرنا درباره دیدگاه رئیس‌جمهور درقبال مذاکرات، گفت: به نظر می‌رسد آقای پزشکیان فراتر از مذاکره، به دفاع از منافع ملی پرداخته‌اند، زیرا منافع ملی ما مهمتر از بسیاری از شعارها و تصمیمات است، وی خاطرنشان کرد: مهمتر از اینکه تصمیم بگیریم مذاکره کنیم یا نکنیم، به‌وجود آمدن شرایط برابر و احترام متقابل، بدون تهدید و تحریم، است.
نکته مهمی که در تمامی سخنان پزشکیان مطرح می‌شود این است که ایران تسلیم قلدری‌ها نخواهد شد و از دستاوردهاومنافعش کوتاه نخواهد آمد و این برگرفته از سه اصل «عزت، حکمت و مصلحت» است
حرف آخر بیستم فروردین ماه در روز فناوری هسته‌ای و در سازمان انرژی اتمی از سوی رئیس جمهور زده شد. او با تاکید بر اینکه اهل گفت‌وگو با حفظ با عزت و سربلندی خود هستیم، گفت: از دستاوردهای هسته‌ای خود کوتاه نمی‌آییم و آنها را معامله نخواهیم کرد.
مواضع و اظهارات رئیس دولت چهاردهم به وضوح چشم اندازی که دولت او در حوزه سیاست خارجی ترسیم کرده را نشان می‌دهد. پزشکیان و دولتش از گفت و گو هراس ندارند اما نکته مهمی که در تمامی سخنان وی مطرح می‌شود این است که ایران تسلیم قلدری‌ها نخواهد شد و از دستاوردها و منافعش کوتاه نخواهد آمد و این برگرفته از سه اصل «عزت، حکمت و مصلحت» است.