رئیس‌جمهور سابق عراق در سازمان ملل سمت گرفت

به گزارش افق امروز

برهم صالح، رئیس جمهوری سابق عراق به عنوان رئیس جدید کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد معرفی شد. این اقدام با تصمیم دبیرکل سازمان ملل متحد (آنتونیو گوترش) صورت گرفت. گوترش خود نیز قبلا به مدت ۱۰ سال (تا سال ۲۰۱۵) رئیس سازمان امور پناهندگان سازمان ملل بود.

برهم صالح قرار است از ابتدای سال آینده میلادی (۲۰۲۶) این مسوولیت را برای ۵ سال برعهده بگیرد.

این اولین شهروند عراقی است که به چنین مقام عالی در سازمان ملل می رسد.

در چند دهه اخیر، اولین باری است که چنین جایگاهی در سازمان ملل در اختیار شهروندی از خاورمیانه قرار می گیرد.

برای ریاست جدید، حدود ۱۰ نامزد باهم رقابت کردند، از جمله شخصیت های سیاسی، یک مدیر اجرایی در شرکت ایکیا IKEA، یک پزشک اورژانس و یک چهره تلویزیونی. بیش از نیمی از آنها از اروپا بودند. اکثر روسای این سازمان، اروپایی بودند. در ۷۵ سال عمر سازمان ، ۹ رئیس از میان ۱۱ رئیس سابق، اروپایی بودند. ۳ رئیس دیگر از ژاپن، امریکا و ایران بودند.

انتصاب برهم صالح عراقی، خارج از رویه معمول در سپردن ریاست سازمان امور پناهندگان سازمان ملل متحد به فردی خارج از کشورهای اصلی حامی مالی سازمان ملل است. همچنین معمولا ریاست این سازمان به یک شهروند اروپایی سپرده می شود.

یک ایرانی ، رئیس ۱۲ ساله کمیساریا

چهره ایرانی یعنی “صدرالدین آقاخان” بین سال های ۱۹۶۶ تا  ۱۹۷۷ میلادی / ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۶ شمسی (به مدت ۱۲ سال)، ریاست کمیسیارای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد را برعهده داشت.

وی علاوه بر شهروندی ایران، دارای شهروندی سوئیس نیز بود اما ریاست او در کمیساریا، به عنوان ایرانی ثبت شده است. او فرزند “محمد شاه آقاخان” (امام چهل‌وهشتم اسماعیلیان) از همسر فرانسوی‌اش آندره کارون است.

صدرالدین آقاخان، شیعه اسماعیلیه نزاریه بود. پدرش، معروف به سلطان محمد شاه یا آقاخان سوم، چهل و هشتمین امام نزاریه بود.

صدرالدین آقاخان، شهروند ایران و رئیس کمیسیارای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد بین سال های ۱۹۶۶ تا  ۱۹۷۷ میلادی / ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۶ شمسی (به مدت ۱۲ سال)،

او تحصیلکرده کالج لوروژه سوئیس و دانشگاه هاروارد (رشته‌های اقتصاد و علوم اجتماعی) است.

صدرالدین آقاخان در ۳۲ سالگی به عنوان جوان‌ترین کمیسر عالی پناهندگان در تاریخ سازمان ملل منصوب شد.

دوره او با بحران‌های بزرگ انسانی همراه بود: جنگ ویتنام و بحران “قایق‌سواران”، جنگ‌های بنگلادش (۱۹۷۱)، جنگ داخلی بیافرا در نیجریه و بحران‌های آفریقا و افغانستان.

وی بعد از ریاست کمیساریا در سمت های مختلف سازمان ملل متحد فعالیت داشت که از جمله می توان به “مشاور ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور بشردوستانه و فرهنگی” اشاره کرد.

به هنگام درگذشت او در سال ۲۰۰۳، دبیرکل وقت سازمان ملل (کوفی عنان) در پیام رسمی او را «یکی از شریف‌ترین خدمتگزاران سازمان ملل» توصیف کرد.

برهم صالح کیست؟

برهم صالح بین سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ به مدت ۴ سال رئیس جمهوری عراق بود. او از اهالی کردستان عراق است و پیش از آن سمت های معاون نخست وزیر عراق و نخست وزیر کردستان عراق را برعهده داشت.

برهم ۶۵ ساله، متولد شهر سلیمانیه در سال ۱۹۶۰، عضو ارشد سابق در حزب اتحادیه میهنی کردستان ( به رهبری وقت جلال طالبانی)، تحصیلکرده مهندسی عمران و ساخت و ساز از دانشگاه کاردیف و دکتری آمار و کاربردهای کامپیوتری در مهندسی از دانشگاه لیورپول انگلیس است.

وی به سه زبان کردی، عربی و انگلیس مسلط است.

برهم صالح جانشین ” فیلیپو گراندی” ایتالیایی، مقام کهنه کار سازمان ملل خواهد شد که از سال ۲۰۱۶ این سمت را بر عهده داشت.

برهم صالح رئیس جمهوری سابق عراق

او در سمت جدید با چالش‌های بزرگی مواجه است زیرا تعداد آوارگان و پناهندگان در سطح جهان به رکوردهای بی‌سابقه‌ای رسیده است، تقریباً دو برابر زمانی که مقام قبلی، کار خود را شروع کرد.

بودجه امسال سازمان امور پناهندگان سازمان ملل نیز کاهش یافته زیرا ایالات متحده امریکا کمک های خود را به این سازمان کاهش می دهد و سایر کمک کنندگان غربی هم بودجه خود را به بخش دفاعی منتقل می کنند.

برهم صالح متعهد شده پناهندگان در چرخه وابستگی قرار نگیرند و فرصت های تحصیلی و کاری برای آنها فراهم کند.

او در طول رقابت برای کسب این سمت گفت: “من کاملاً به ماموریت سازمان امور پناهندگان سازمان ملل اعتقاد دارم، زیرا خودم آن را زندگی کردم. چشم انداز من سازمانی است که پناهندگان را در مرکز کار خود قرار می دهد و متوجه می شود که کمک های بشردوستانه طبیعت موقتی دارد”.

برهم صالح خود برای سال های زیادی در جبهه ضد صدام رئیس جمهوری وقت عراق، فعالیت داشت. همچنین از نزدیک با آوارگی و پناهجویی شمار زیادی از مردم کردستان عراق در طول درگیری با صدام آشناست.

چالش ها

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل مستقر در ژنو، که بیشتر به کمک های مالی متکی است، بودجه سال ۲۰۲۶ خود را حدود یک پنجم کاهش داده و به ۸.۵ میلیارد دلار رسانده است. این سازمان همچنین در حال اخراج نزدیک به ۵ هزار کارمند خود است، در حالی که درگیری ها در سودان و اوکراین مقیاس نیازها را افزایش می دهد.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل می گوید این وضعیت باعث شده مجبور باشد تصمیمات دشواری در مورد اینکه چه کسی باید کمک کند بگیرد و خطرات جدیدی را برای زندگی پناهندگان ایجاد می کند.

برهم صالح به دنبال گسترش منابع مالی، بهره مندی از منابع مالی اسلامی و مشارکت بخش خصوصی از طریق پیشنهاد ایجاد «شورای جهانی مدیران عامل برای امور بشردوستانه» است.

او با افزایش محدودیت های غرب در زمینه پناهندگی در میان احساسات ضد مهاجرتی و همچنین نارضایتی در کشورهای فقیر میزبان پناهجویان درگیر است.