به گزارش افق امروز بر اساس اطلاعاتی که منابع آگاه در اختیار خبرگزاری بلومبرگ قرار دادهاند، پروژههای مشترک در قطب شمال، حوزه نفت و گاز، و معادن عناصر کمیاب از جمله گزینههایی هستند که آمریکا قصد دارد در قالب یک شراکت، به عنوان بخشی از توافق صلح به روسیه پیشنهاد کند. روسیه نیز در ارتباط با توافقهای اقتصادی پس از صلح امیدوار شده است. دولت پوتین در حال تهیه فهرستی از پروژهها و داراییهایی است که مقامات روسیه انتظار دارند، بتواند توجه آمریکا را به وسیله آن جلب کنند. به گفته منابعی در مسکو، این ایدهها توسط «کریل دیمیترییف»، فرستاده ویژه ولادیمیر پوتین در امور اقتصادی، گردآوری خواهد شد. در حال حاضر دو طرف به طور مستقیم درباره این برنامهها گفتوگو نمیکنند. به گفته بلومبرگ، هرگونه تلاش برای احیای روابط اقتصادی با موانع عظیمی مواجه است، از جمله هزاران تحریمی که همچنان از سوی آمریکا و متحدان گروه هفت علیه روسیه برقرار است.
همچنین تمایل دیرینه کرملین به محدود کردن کنترل سرمایهگذاران خارجی در بخشهای استراتژیک مانند انرژی مانعی دیگر در مسیر احیای روابط اقتصادی دو کشور است. تمرکز بر معاملات اقتصادی احتمالی، بهویژه در بخش معدن، رویکرد معاملاتی دولت ترامپ در سیاست خارجی را برجسته میکند. در صورت تحقق این توافقها، شرکتهای آمریکایی میتوانند نقش عمدهای در جریان مواد معدنی و انرژی از روسیه و اوکراین بهویژه به سوی اروپا ایفا کنند. این تلاش در ادامه فشار ترامپ برای دستیابی به توافق سرمایهگذاری جامع با اوکراین صورت میگیرد؛ توافقی که آمریکا در پروژههای بهرهبرداری از ذخایر معدنی و بازسازی زیرساختهای این کشور، نقش اصلی را ایفا خواهد کرد. همچنین به گفته منابع آگاه، آمریکا خواهان آن است که روسیه حق اوکراین برای توسعه ارتشی کارآمد و صنعت دفاعی مستقل را در قالب توافق صلح بپذیرد، در حالی که ممکن است از اوکراین انتظار برود که از بخشی از قلمرو خود صرفنظر کند.
اهداف روسیه در زمینه عناصر کمیاب
روسیه در پی ابراز علاقههای مکرر ترامپ به مواد معدنی حیاتی، بهرهبرداری از ذخایر عناصر کمیاب روسیه را پیشنهاد داده است. بر اساس گفته منابع نزدیک به دولت روسیه، معدن تومتور در یاقوتستان (شرق دور روسیه)، که یکی از بزرگترین ذخایر جهانی بهویژه در زمینه نیوبیوم، یکی از گزینههای بالقوه همکاری با آمریکاست. این معدن پس از حمله روسیه به اوکراین، تحت مالکیت مدیران سابق گروه ICT قرار گرفت و توسعه آن به دلیل تحریمها و عدم دسترسی به فناوریهای مورد نیاز متوقف شد.
یک فرد مطلع گفت مشارکت آمریکا در این پروژه میتواند به رفع این مشکل و کاهش تحریمها کمک کند. پوتین در ماه نوامبر دستور داده بود که توسعه معدن تومتور یا توسط مالکان آن یا با کمک سایر سرمایهگذاران یا دولت تضمین شود. با این حال، حتی در صورت دستیابی به توافق صلح برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، همچنان عدم قطعیت سیاسی و اقتصادی زیادی در خصوص چشمانداز سرمایهگذاریهای بلندمدت در روسیه وجود خواهد داشت. الکساندر گابویف، مدیر مرکز روسیه-اوراسیا در موسسه کارنگی، گفت: «بسیاری از شرکتهای آمریکایی از سال ۲۰۱۴ در روسیه ضررهای زیادی متحمل شدهاند. هرگونه هجوم چشمگیر سرمایهگذاران آمریکایی به روسیه یک خیالپردازی است.»
ابهام در توافق ترامپ با اوکراین
استیو ویتکاف، فرستاده رئیسجمهور آمریکا، روز جمعه در مسکو با پوتین دیدار کرد؛ دیداری که کرملین آن را «سازنده» توصیف کرد. آمریکا انگیزههای اقتصادی را کلید اصلی متقاعد کردن پوتین برای حرکت به سوی صلح میداند.
برخی مقامات روسیه امیدوارند حتی اگر مذاکرات صلح به نتیجه نرسد، بتوانند شراکتی اقتصادی با آمریکا برقرار کنند. در حال حاضر، حجم تجارت روسیه با چین حدود ۷۰ برابر تجارت آنها با آمریکاست، بنابراین گزینههای موجود بهطور طبیعی برای روسیه محدود است. با این حال کاخ سفید ممکن است رویکرد انعطافپذیرتری در اجرای تحریمها اتخاذ کند و به شرکتهای معدنی و انرژی آمریکایی اجازه دهد سهمهای معناداری در پروژههای صنعتی روسیه، از جمله در قطب شمال، به دست آورند. اما هنوز مشخص نیست کدام شرکتهای آمریکایی ممکن است در سرمایهگذاریهای معدنی روسیه مشارکت داشته باشند و روابط گذشته همواره پرتنش بوده است. خود آمریکا نیز رقیب روسیه در بازار الانجی اروپا بهشمار میرود. پیش از جنگ اوکراین نیز آمریکا حتی در میان ۱۰ سرمایهگذار بزرگ مستقیم خارجی در روسیه قرار نداشت. فعالیتهای تجاری پیشین آمریکا در روسیه، به جای حضور در حوزه صنایع معدنی و صنایع انرژی، بیشتر با برندهایی مانند مکدونالد، پپسیکو و فورد شناخته میشد.