به گزارش افق امروز در دهه ۲۰۰۰ میلادی، بازی‌های ویدئویی از یک سرگرمی فردی به یک تجربه جمعی و جهانی تبدیل شدند. اگر دوران پلی‌استیشن ۲ و کنسول‌های هم‌دوره‌اش، عصر طلایی بازی‌های تک‌نفره بود، پلی‌استیشن ۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰، دروازه‌هایی نو به دنیای آنلاین گشودند. اینترنت پرسرعت، قابلیت‌های شبکه‌ای پیشرفته و استودیوهایی که مرزهای فناوری را به چالش کشیدند، باعث شدند بازی کردن دیگر به اتاق خواب یا تلویزیون محدود نماند، بلکه به سراسر جهان متصل شود.
تاریخچه پیدایش پلی‌استیشن ۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰
در سال‌های پایانی نسل ششم کنسول‌ها، صنعت بازی‌سازی شاهد تحولی عظیم بود. پلی‌استیشن ۲ با فروش بی‌نظیر خود رکوردها را شکست و نینتندو همچنان با GameCube در تلاش برای حفظ جایگاه بود. اما مایکروسافت، با اینکه تازه‌وارد محسوب می‌شد، با ایکس‌باکس توانست توجه‌ها را به خود جلب کند و آماده یک جهش بزرگ شد.
مایکروسافت در سال ۲۰۰۵ کنسول ایکس‌باکس ۳۶۰ را معرفی کرد. این کنسول با طراحی شکیل، سیستم Xbox Live که حالا بسیار گسترده‌تر و کارآمدتر شده بود، و امکان بازی آنلاین بدون دردسر، تحولی اساسی در تجربه کاربران ایجاد کرد. ایکس‌باکس ۳۶۰ همچنین به شدت بر محتواهای دیجیتال، آپدیت‌های دوره‌ای، DLC ها و اتصال مداوم به اینترنت تکیه داشت.
سونی نیز در پاسخ به رقیب تازه‌نفس خود، در سال ۲۰۰۶ پلی‌استیشن ۳ را با سخت‌افزاری بسیار قدرتمند، پردازنده Cell، تکنولوژی Blu-ray و طراحی منحصربه‌فرد عرضه کرد. این کنسول گرچه به‌دلیل قیمت بالا و پیچیدگی ساختارش در ابتدا دچار انتقاد شد، اما در ادامه با بازی‌های انحصاری فوق‌العاده و بهبود PlayStation Network توانست شکوه سونی را بازگرداند.
در این نسل، هر دو کمپانی تمرکز خود را بر توسعه خدمات آنلاین گذاشتند. Xbox Live Gold و PlayStation Network Plus به‌عنوان سرویس‌های اشتراکی شکل گرفتند که مزایایی چون بازی‌های رایگان ماهانه، ذخیره‌سازی ابری و تخفیف‌های دیجیتال را در اختیار کاربران قرار می‌دادند. در عین حال، فروشگاه‌های دیجیتال هر دو کنسول تبدیل به پایگاهی برای تجربه بازی‌های مستقل، محتواهای جدید و نسخه‌های قابل دانلود شدند.
از لحاظ فنی، زیرساخت‌های شبکه‌ای در بسیاری از کشورها پیشرفت کرد و کاربران می‌توانستند با تأخیر پایین و پایداری بیشتر، تجربه‌ای هموارتر از بازی‌های آنلاین داشته باشند. این فضا باعث شد بسیاری از استودیوها به تولید عناوینی تمرکز کنند که هسته اصلی‌شان اتصال بازیکنان از سراسر جهان بود.
همزمان با این تحول، مفاهیمی چون «چت صوتی»، «دستاوردهای آنلاین»، «تورنمنت‌های جهانی» و «کلن‌سازی» به واژگان روزمره گیمرها اضافه شد. بسیاری از بازیکنان، نخستین روابط اجتماعی خود را در فضای مجازی از طریق این کنسول‌ها تجربه کردند. رقابت‌های شبانه، همکاری در مراحل سخت و دوستی‌هایی که در میدان نبرد شکل گرفتند، تبدیل به بخشی از فرهنگ بازی شدند.
بازی‌های ماندگار آنلاین این نسل
Call of Duty ۴: Modern Warfare (ندای وظیفه ۴: جنگ افزار مدرن)
این بازی نه‌تنها نقطه عطفی برای مجموعه Call of Duty بود، بلکه چهره بازی‌های شوتر آنلاین را نیز تغییر داد. مبارزات سریع، سیستم پیشرفت بازیکن، شخصی‌سازی سلاح‌ها و نقشه‌های متنوع باعث شد میلیون‌ها گیمر ساعت‌ها وقت خود را در میدان‌های جنگ مجازی سپری کنند. حالت‌های مختلف از Team Deathmatch گرفته تا Search and Destroy، سبک جدیدی از رقابت‌های مهارتی را معرفی کرد.
World of Warcraft (WoW) (جهان وارکرفت)
اگرچه WoW برای کامپیوتر عرضه شد، اما نمی‌توان آن را از دوران طلایی بازی‌های آنلاین جدا دانست. با بیش از ۱۰ میلیون کاربر فعال، این بازی نقش‌آفرینی آنلاین، دنیایی پهناور، داستانی غنی و اجتماعی پررنگ داشت. اتحادها، نبردهای چندصدنفره، حمله به سیاه‌چال‌ها و گیلدهایی با قوانین خاص، WoW را به سبک زندگی تبدیل کرد.
Halo ۳ (هیلو ۳)
عنوانی انحصاری برای ایکس‌باکس ۳۶۰ که یکی از مهم‌ترین بازی‌های چندنفره آنلاین نسل خود بود. Bungie با طراحی نقشه‌های تاکتیکی، گیم‌پلی متوازن و امکاناتی چون Forge (برای ساخت نقشه) و Theater Mode (برای ضبط ویدیو) یک جامعه آنلاین فعال و پویا را شکل داد و باعث شد رقابت‌ها در Xbox Live به سطحی حرفه‌ای برسد.
Gears of War ۲ (چرخ دنده های جنگ ۲)
یکی دیگر از آثار انحصاری مایکروسافت که با دوربین روی شانه، مبارزات سنگین، حالت Horde و روایت سینمایی، تجربه‌ای منحصر به‌فرد را ارائه داد. مبارزات آنلاین Gears of War، ترکیبی از استراتژی و خشونت تاکتیکی بود که طرفداران خاص خود را پیدا کرد.
Battlefield: Bad Company ۲ (بتلفیلد: بد کمپانی ۲)
رقیبی جدی برای Call of Duty که با تخریب‌پذیری محیط، وسایل نقلیه و نقشه‌های وسیع، جنگی تمام‌عیار و واقع‌گرایانه را خلق کرد. ارتباط تیمی در Battlefield حرف اول را می‌زد و هر بازیکن نقش مهمی در پیروزی تیم داشت.
LittleBigPlanet (بزرگ سیاره کوچک)
بازی‌ای خلاقانه از سونی که تمرکز را از رقابت به همکاری برد. بازیکنان می‌توانستند مراحل خود را بسازند، با دیگران به اشتراک بگذارند و جامعه‌ای از سازندگان کوچک شکل دهند. LittleBigPlanet نشانه‌ای از این بود که آنلاین بودن فقط به معنای تیراندازی نیست.
MAG (Massive Action Game) (بازی اکشن بزرگ)
یک تجربه جاه‌طلبانه که هدفش ارائه مبارزه آنلاین با بیش از ۲۵۶ بازیکن در یک نقشه بود. گرچه به موفقیت تجاری نرسید، اما جسارت و وسعت آن فراموش‌نشدنی باقی ماند.
Destiny (سرنوشت)
ساخته بعدی استودیو Bungie پس از Halo، که هم MMO بود و هم شوتر. دنیایی علمی‌تخیلی با عناصر نقش‌آفرینی، سرقت گروهی، مأموریت‌های روزانه و رویدادهای زنده، Destiny را به یک جامعه آنلاین عظیم تبدیل کرد.
Minecraft (ماینکرفت)
هرچند ماینکرفت در ابتدا برای کامپیوتر ساخته شد، اما با عرضه روی پلی استیشن۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰، پایش به اتاق نشیمن‌ها باز شد. ساخت‌وساز مشترک، اکتشاف در دنیای بی‌پایان و همکاری برای زنده‌ماندن، این بازی را به پدیده‌ای جهانی تبدیل کرد.
FIFA و Pro Evolution Soccer (PES)
با امکان بازی آنلاین، تورنمنت‌ها و لیگ‌های جهانی، رقابت‌های فوتبالی از محافل دوستانه به عرصه‌ای بین‌المللی تبدیل شدند. بازی کردن با حریفی از کشور دیگر، دیگر یک رویا نبود.
Left ۴ Dead ۲ (چهار بازمانده ۲)
تجربه‌ای تیمی در مقابله با موج‌های زامبی‌ها. این بازی با گیم‌پلی سریع و همکاری‌محور، یکی از محبوب‌ترین بازی‌های چندنفره آن دوران شد و هنوز هم در میان گیمرها طرفدار دارد.
Borderlands (سرزمین های مرزی)
ترکیبی از شوتر و نقش‌آفرینی با سبک بصری خاص. Borderlands با حالت Co-op آنلاین چهار نفره، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از لوت، شوخی‌های طنازانه و گیم‌پلی روان ارائه داد.
Diablo III (دیابلو ۳)
هرچند نسخه اصلی برای کامپیوتر شخصی عرضه شد، اما نسخه کنسولی نیز بسیار موفق بود. این بازی اکشن-RPG با امکان Co-op محلی و آنلاین، بازیکنان را به جست‌وجوی غنیمت و نابودی شیاطین کشاند.
بازی‌های ماندگار تک‌نفره در این نسل
علاوه بر بازی‌های پرشمار آنلاین، نسل پلی‌استیشن ۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰ میزبان بازی‌های تک‌نفره تحسین‌برانگیز و ماندگاری نیز بود که هر یک، استانداردهای تازه‌ای در روایت، طراحی مراحل و تجربه کاربری تعریف کردند:
The Last of Us (آخرین از ما)
یکی از بهترین روایت های استودیو Naughty Dog که مرز میان سینما و بازی را از میان برداشت. داستانی احساسی، شخصیت‌پردازی عمیق و گیم‌پلی بقا در دنیایی پساآخرالزمانی، The Last of Us را به یکی از ماندگارترین بازی‌های تاریخ بدل کرد.
Red Dead Redemption (رستگاری سرخپوست مرده)
داستان جان مارستون، کابوی بازنشسته‌ای در دوران غروب غرب وحشی، با طراحی جهان باز چشم‌گیر و مأموریت‌های فراموش‌نشدنی، تصویری باشکوه از آمریکای قرن نوزدهم ارائه داد. موسیقی، فضاسازی و قصه‌گویی در این بازی آن‌چنان تأثیرگذار بود که بسیاری از گیمرها آن را شاهکار راک‌استار می‌دانند.
Uncharted ۲: Among Thieves (آنچارتد: در میان دزدان)
دومین قسمت از سری محبوب آنچارتد، نقطه اوج هنر روایت و طراحی سینمایی در دنیای بازی‌ها بود. نیتن دریک، ماجراجوی شوخ‌طبع و دلیر، این بار در جست‌وجوی سنگی افسانه‌ای به نام چینتامانی به سفری خطرناک از کوه‌های نپال تا معابد مخروبه کشیده می‌شود. بازی با صحنه آغازین خیره‌کننده‌اش – واگن آویزان از پرتگاه – آغاز می‌شود و با اکشنی بی‌وقفه، دیالوگ‌های طنزآلود، صحنه‌پردازی‌هایی در سطح فیلم‌های هالیوودی و گرافیکی بی‌نظیر ادامه میابد. Uncharted ۲ نه‌تنها گام بزرگی برای پلی‌استیشن ۳ بود، بلکه استانداردی نو برای بازی‌های ماجراجویی-اکشن خلق کرد.
نسل پلی‌استیشن ۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰، دنیای بازی را به آینده‌ای متصل کرد؛ به جهانی که در آن بازیکنان، صرف‌نظر از موقعیت جغرافیایی، می‌توانستند در کنار یا برابر یکدیگر بازی کنند. دوران بازی‌های آنلاین، عصر ارتباط، همکاری، رقابت و خلق خاطرات مشترک بود.
در این دوران، گیمرها فقط بازی نمی‌کردند، بلکه جامعه خود را ساختند، اجتماعی که تا امروز نیز ادامه دارد. صدای چت‌ویس‌ها، غرور پیروزی‌های گروهی و دوستی‌هایی که در دل نبردها شکل گرفتند، همگی بخشی از میراث این عصر طلایی‌اند.