به گزارش افق امروز محمدرضا شیرزادی، مشاور راهبردی و توانمندسازی کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی صنایع و کشاورزی ایران در گفت‌و‌گو با «ایران» عنوان کرد: «اگر بخواهیم نگاه عمیقی به سرمایه هر کشوری داشته باشیم می‌توانیم آن را به ۹ مورد مهم تقسیم کنیم؛ سرمایه طبیعی و کشاورزی و عرصه‌های زیستی آن، سرمایه فیزیکی، ساختمان‌ها، تجهیزات، لوازم و امثالهم، سرمایه انسانی، سرمایه روان شناختی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی.»
سرمایه‌گذاری در کشاورزی نیازمند برنامه‌های پیامدمحور
شیرزادی تصریح کرد: «لازم است در شرایط کنونی که وضعیت امنیت غذایی، بخش کشاورزی و خصوصاً موضوع دیپلماسی آب در سطح جهان پر اهمیت شده است به سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها توجه ویژه‌ای داشته و از برنامه‌های خرد و کلان خارج شویم و به سمت برنامه‌های «فراسوی کلان و پیامدمحور» حرکت کنیم. این امر به آن معنی است که حتماً باید اقداماتی صورت گیرد که برای ۵۰ تا ۱۰۰ سال آینده مؤثر بوده و با پاسداشت این سرمایه علاوه بر تولید مولد و اقتصاد مقاومتی در مسیر تولید ثروت نیز گام برداریم. یعنی همان چیزی که فلاسفه آن را هنر معرفی می‌کنند. در واقع با چنین تصمیمی کاری انجام می‌دهیم که ثمر آن را در چندین سال آینده شاهد هستیم.»
افزایش هزینه تولید به علت ناترازی ها
وی تأکید کرد:« موانع اقتصادی، قوانین ومقررات، فنی و تکنولوژیکی، زیست‌محیطی، اجتماعی و فرهنگی و موانع زیرساختی از جمله مواردی هستند که منجر به کاهش میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه شده‌اند. موانع اقتصادی خود به چند دسته تقسیم می‌شود که مهم‌ترین آنها تبادلات تجاری است. در حال حاضر به علت مشکلات سیاسی موجود در کشور تبادل نقدینگی و اعتبارات با دشواری‌هایی مواجه است به طوری که دسترسی سختی به مراودات پولی بین‌المللی در معاملات خارجی وجود دارد. همچنین نوسانات قیمت نیز از دیگر موانع اقتصادی به شمار می‌رود که بر تجهیزات، نهاده‌ها و قیمت محصولات کشاورزی و هزینه‌های تولید تأثیرات مستقیم دارد.»
شیرزادی گفت: «از سوی دیگر ایران با محدودیت منابع مالی مواجه است که برای رفع آنها نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. همچنین واردات محصولات کشاورزی با قیمت پایین‌تر موجب شده کشاورزان نتوانند با محصولات خارجی رقابت کنند و در این رقابت ناسالم با شکست مواجه شوند. علاوه بر آن تولید در ایران به علت ناترازی‌های مکرر بسیار هزینه‌بر است.»
قوانین پیچیده و غیر همسو سرمایه‌گذاران را سردرگم کرد
وی وجود قوانین و مقررات پیچیده و بعضاً غیر همسو را موجب سردرگمی سرمایه‌گذاران دانست و عنوان کرد: «سیاست گذاری‌ها در حوزه کشاورزی در امور جاری نیز مشکلات متعددی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. علاوه بر آن یکی دیگر از مشکلات بخش قوانین مربوط به مالکیت زمین است به طوری که شفافیت لازم در مالکیت زمین وجود ندارد از همین رو مشکلات متعددی در واگذاری و سند اراضی وجود دارد. بنابراین سرمایه‌گذاران از ورود به این حوزه خودداری می‌کنند. همچنین عدم تعیین تکلیف زمین‌های قابل واگذاری به سرمایه‌گذاران در کوتاه مدت و عدم تعریف بسیاری از سرفصل‌های تولید مولد در سرفصل‌های قانونی کشاورزی در قالب قانون نیز از جمله دیگر موانع در آن عرصه محسوب می‌شود.»
شیرزادی اظهار کرد: «یکی از موانع سرمایه‌گذاری در این حوزه مربوط به موانع فناورانه است. به طوری که عدم دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته و روش‌های نوین کشاورزی موجب شده افراد تمایل چندانی به ورود سرمایه خود به این بخش نداشته باشند. از سوی دیگر کمبود آموزش و مهارت‌های لازم برای بهره‌برداری بهینه از منابع و کمبود تجهیزات، لوازم و ادوات در تمام طول زنجیره تأمین(صنایع تبدیلی، مزرعه، حمل ونقل و…) نیز به این امر دامن می‌زند. همچنین اثرات منفی تغییرات آب و هوایی و تغییرات اقلیمی جهانی بر تولیدات کشاورزی، بحران آب و کمبود منابع آبی، عدم توجه ویژه به اقلیم ایران در بخش‌های اولویت‌‌دار این مناطق و عدم توجه اساسی به حفظ ذخایر ژنتیکی و زیستی با رویکرد آمایش سرزمینی (ذخایر ژنتیکی) نیز از دیگر موانع موجود در کشور برای سرمایه‌گذاری است.»
وی تأکید کرد:«عدم وجود زیرساخت‌های مناسب برای حمل‌و‌نقل محصولات و تعریف نشدن برخی از سرفصل‌ها، ردیف‌ها، همانند ایجاد زنجیره سرد در راستای جلب سرمایه‌گذاری زنجیره تأمین و صنایع تبدیلی، مشکلات هماهنگی و تعاملات در دسترسی به بازارهای داخلی و خارجی و عدم استفاده از تکنولوژی‌های مدرن همانند سیستم‌های رصد و پایش، تنظیم حرارت و دما از راه دور و…، افزایش تولید در سطح و حجم، تجهیزات تولید انرژی و… نیز از جمله دیگر موانع به شمار می‌رود.»
مردم از عرصه‌های سرمایه‌گذاری مطلع نیستند
شیرزادی خاطر نشان کرد: « قطع ارتباط تولید با جوامع دانشگاهی و پیامدمحور نبودن یا بازارمحور نبودن دانش آموختگان موجب شده در بخش کشاورزی افراد تحصیلکرده کمی مشغول به کار باشند.»
وی افزود: «عدم آگاهی عمومی از اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی و مزایای آن در راستای افزایش ضریب اقتدار و نفوذ در سطوح خارجی و بین‌المللی در راستای امنیت غذایی نیز از دیگر موانع اجتماعی محسوب می‌شود که منجر به کاهش جذب سرمایه در این بخش می‌شود. علاوه بر آن آگاهی لازم به مردم در خصوص امکانات و تسهیلات حوزه کشاورزی داده نشده از همین رو مردم و سرمایه‌گذاران از عرصه‌های سرمایه‌گذاری اطلاعات درستی ندارند.»
شیرزادی یکی دیگر از مشکلات حوزه کشاورزی را که به وفور به گوش می‌رسد مربوط به مهاجرت روستاییان دانست و بیان کرد: «امروزه شاهد مهاجرت جوانان از روستاها به شهرها هستیم که همین امر باعث کاهش نیروی کار در این بخش شده است.»
بخش کشاورزی نیازمند تدوین الگوهای بومی
وی خاطر نشان کرد: «به هرحال نیاز به سرمایه حوزه کشاورزی بر کسی پوشیده نیست اما اگر به سمت سیستم‌های تحت کنترل با تکنولوژی‌های نوین حرکت نکنیم و سرمایه‌گذاری در این بخش‌های مهم را فراموش کنیم در چندین سال آینده با بحران‌های متعددی مواجه خواهیم شد. تاکنون نیز سرمایه‌گذاری و تولید با تعصب سرمایه‌گذاران و کشاورزان میسر شده است. امیدوارم که با تدوین الگوهای بومی با رویکرد خرد به سمت تولیدات بیشتر حرکت کنیم.»