به گزارش افق امروز افروز صفاری فرد روز چهارشنبه در گفت وگو افزود: حوزه های مختلف محدودیت عملکردی نشان می دهد که بالاترین میزان شیوع محدودیت عملکردی در حوزه تحرک به میزان ۷۳ در هزار نفر از جمعیت بوده است، پس از آن حوزه یادگیری و استفاده هدفمند از آن به میزان ۶۳ در هر ۱۰۰۰ نفر از جمعیت بوده است.
بزرگترین پیمایش ملی خاورمیانه در حوزه معلولین توسط سازمان بهزیستی انجام شد و بر اساس این مطالعه میزان معلولین کشور ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر است.وی خاطرنشان کرد: حوزه های عملکردی حیطه های زندگی خانوادگی (۳۰ در هزار نفر از جمعیت)، وظایف عمومی (۲۵ در هزار )، مراقبت از خود (۲۱ در هزار ) و ارتباط (۱۶ در هزار نفر از جمعیت) به ترتیب قرار دارند.
بیش از ۴۰ درصد کم‌توانی‌ها نتیجه عوامل ژنتیکی است
مدیرکل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: میزان شیوع آسیب های دایمی (Impairments Permanent) منجر به محدودیت های عملکردی دایمی ۱۰۳ در هزار نفر از جمعیت برآورد شد. میزان شیوع محدودیت عملکردی و آسیب های دایمی با افزایش سن در هر دو جنس افزایش پیدا کرده است.
صفاری فرد افزود: میزان شیوع آسیب های دایمی شامل آسیب حرکتی به شکل کلی، ۶۶ در هزار نفر از جمعیت بوده که شیوع آسیب های حرکتی با منشاء ارتوپدی (۵۰ در هزار نفر از جمعیت)، آسیب های حرکتی با منشاء مغز و اعصاب (۱۶ در هزار نفر از جمعیت) است، آسیب های بینایی (۳۶ در هزار نفر از جمعیت)، آسیب های شنوایی (۱۸ در هزار نفر از جمعیت)، آسیب های ذهنی – هوشی (۱۸ در هزار نفر از جمعیت) و آسیب های صوت و گفتار (۸ در هزار نفر از جمعیت) بوده است.
وی تصریح کرد: بر اساس نتایج مطالعه حاضر و با بررسی سبب شناسی آسیب ها مشخص شد که سهم عوامل ژنتیکی و عوامل اکتسابی (غیرژنتیکی) در ایجاد آسیب های دایمی منجر به کم توانی به ترتیب ۴۰.۷ و ۵۹.۳ درصد است.
ارتباط آسیب‌های حین زایمان با کم‌توانی
مدیرکل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اظهار کرد: علت هایی مانند وجود بیماری عفونی و مزمن در مادر، آسیب‌دیدگی در اثر زایمان دشوار، تولد زودرس، کمبود اکسیژن، حوادث و سوانح، بیماری‌ها، مشکلات روحی و روانی و مشکلات خانوادگی و داروها با آسیب اکتسابی ارتباط معنی‌دار داشته است.
صفاری فرد اضافه کرد: همچنین متغیرهای وجود معلول دیگری در خانواده، چند معلولی، وجود آسیب بینایی، آسیب‌های ذهنی – هوشی (ID)، اختلالات رشدی (NDD)، اختلالات شناختی (NCD) و آسیب های جسمی حرکتی ( MSK و NMS) با افزایش احتمال خطر آسیب‌های ژنتیکی همراه بودند.
وی یادآور شد: با توجه به وجود داده های متعدد در این پیمایش و ثبت آنها در نرم افزار آماری در حین انجام پیمایش، قابلیت استخراج هرگونه اطلاعات مورد نیاز در حیطه آسیب ها، کم توانی ها و افراد دارای آسیب وجود دارد.
اجرای پیمایش میزان شیوع آسیب‌های دائمی و ناتوانی در ۱۹ استان
مدیرکل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درباره نحوه انجام پیمایش میزان شیوع آسیب‌های دائمی و ناتوانی در ایران گفت: این پیمایش با حجم نمونه ۱۳ هزار و ۶۰۰ نفر برای هراستان و به کارگیری مشاوران آمار برای تعیین چگونگی پراکندگی نمونه آماری در سطح استان در سه مرحله به اجرا در آمد. نخستین مرحله از اجرای آن در سال ۱۳۹۷ به صورت پایلوت (آزمایشی) در استان های خراسان رضوی، خوزستان و گلستان آغاز شد و طی سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مرحله دوم آن با انجام اصلاحاتی در شیوه نامه به رغم تنگناهای ناشی از شیوع کرونا در استان های اردبیل، بوشهر، خراسان جنوبی، سمنان، کردستان و مازندران ادامه یافت.
پدیده معلولیت و کم توانی واقعیتی انکارناپذیر است به طوری که بر اساس آمارهای بانک جهانی در سال ۲۰۱۱ در حـدود ۱۵ درصـد از جمعیـت جهـان بـا نـوعی کم‌توانی زندگی می‌کنندصفاری فرد افزود: سومین مرحله با آسیب شناسی مراحل قبلی و تامین اعتبار مورد نیاز، طی سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در ۱۰ استان قم، آذربایجان شرقی، قزوین، زنجان، کرمانشاه، البرز، ایلام، اصفهان، مرکزی و یزد انجام و این امکان فراهم شد تا افراد دارای محدودیت های عملکردی در سطوح خفیف تا خیلی شدید به پزشکان جهت تایید آسیب و تعیین علل بوجود آورنده آن ارجاع داده شوند، طبق نظر متخصصان حوزه آمار و اپیدمیولوژی، اصلاح این فرآیند و گسترش نظام ارجاع، تعمیم یافته های این ۱۰ استان به سراسر کشور را امکان پذیر می‌کند.
وی اضافه کرد: این اطلس بر اساس یک مطالعه مبنی بر جمعیت با شیوه نمونه گیری انتخاب تصادفی خوشه‌ای و با حجم نمونه ۲۶۷ هزار و ۶۰۴ نفر برای ۱۹ استان ذکر شده به منظور برآورد میزان شیوع محدودیت عملکردی (Disability)، آسیب های دائمی (Impairments Permanent) و علل انواع آسیب ها در ایران انجام و تدوین شد، جزئیات کامل پیمایش شیوع شناسی کم توانی و آسیب دائمی و علل بوجود آورنده آنها به تفکیک استان ها و برآورد کشوری را به نمایش می گذارد.
ضرورت شناخت وضعیت معلولیت در کشور
مدیرکل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: پدیده معلولیت و کم توانی واقعیتی انکارناپذیر است به طوری که بر اساس آمارهای بانک جهانی در سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) حدود ۱۵ درصد از جمعیت جهان با نوعی محدودیت عملکردی (کم توانی) زندگی می کنند، این نسبت در ایران بر اساس نتایج سرشماری در این سال ۱.۳۵ درصد بوده که با میانگین جهانی فاصله چشمگیری دارد و در سرشماری سال ۱۳۹۵، قلم آماری معلولیت لحاظ نشده است و اطلاعات دقیقی از میزان شیوع معلولیت در کشور وجود نداشت.
صفاری فرد ادامه داد: سازمان بهزیستی به عنوان متولی امور معلولان همواره در توسعه کمی و کیفی برنامه های نظام سلامت در زمینه پیشگیری از انواع معلولیت ها و علل بوجود آورنده آن و ارائه خدمات مراقبت و توانبخشی در چهارچوب اهداف و وظایف این سازمان، برنامه های توسعه و نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی اقدامات متنوعی را انجام می دهد که در نخستین گام برای برنامه‌ریزی های خود نیازمند شناخت وضعیت موجود معلولیت در کشور است.
وی تاکید کرد: بی تردید درک این ضرورت ها و تلاش در برطرف کردن چالش موجود اطلاعاتی در حوزه معلولیت، نیازمند تداوم حرکت پیشران سازمان در بهره گیری از روش های علمی روز و پایش واقع بینانه شرایط کشور در رابطه با آسیب ها و اختلالاتی است که منجر به بروز انواع معلولیت ها می شوند.
اطلس میزان شیوع ناتوانی در ایران کمکی برای برنامه‌های پیشگیرانه معلولیت‌ها
مدیر کل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: تدوین و اجرای پیمایش ” بررسی شیوع آسیب ها و اختلالات دایمی منجر به محدودیت عملکردی دایمی (کم توانی) و بررسی علل آنها در ایران” نیز با آگاهی از این واقعیت اجرا شده است چرا که توسعه برنامه های پیشگیرانه از معلولیت ها و توانبخشی افراد دارای محدودیت های عملکردی (کم توانی) منوط به کسب اطلاعات راهبردی در خصوص میزان شیوع انواع معلولیت ها و ویژگی های جمعیت شناختی افراد دارای محدودیت های عملکردی (کم توانی) در مناطق مختلف کشور است.
صفاری فرد خاطرنشان کرد: این پیمایش شیوع شناسی پنج ساله، الگویی است از یک حرکت علمی جهان شمول که بر اساس بررسی های انجام شده، تاکنون حتی در کشورهای توسعه یافته نیز الگوی مشابه با آن با این حجم پژوهشی وسیع اجرا نشده است. نتایج این پیمایش به واقع می تواند به عنوان نقشه راه، روشنگر مسیر پیشگیری از انواع آسیب ها و معلولیت های ناشی از آنها باشد چرا که شناخت عوامل ژنتیکی و محیطی مسبب انواع معلولیت ها، به ما کمک می کند تا برنامه های پیشگیرانه متناسب را سیاست گذاری، برنامه‌ریزی و اجرا کنیم.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر پیش بینی منابع اعتباری به منظور گسترش خدمات توانبخشی نیز با تکیه بر اطلاعات حاصل از این پیمایش امکان پذیر خواهد بود زیرا آگاهی از فراوانی انواع آسیب ها، اختلالات و محدودیت های عملکردی ناشی از آنها (کم توانی) در هر جنس، دامنه سنی، موقعیت جغرافیایی و فراوانی این محدودیت های عملکردی در سطوح خفیف تا شدید در هر یک از مناطق، مسیر مداخلات به هنگام را هموارتر ساخته و خدمت رسانی متناسب با نیازهای افراد دارای معلولیت در جای جای این مرز و بوم را در سطحی وسیع تر امکان پذیر می کند که این خود گواهی بر عزم راسخ خدمتگزاران در سازمان بهزیستی نسبت به ارزیابی دقیق نیازهای جامعه هدف با تکیه بر رویکردهای علمی و بررسی های میدانی، فراگیرسازی خدمات، رفع نابرابری ها، ارتقای سلامت و کیفیت زندگی آحاد مردم به ویژه گروه های دارای معلولیت است.
بیش از ۹ میلیون نفر در کشور دارای معلولیت هستند
چندی پیش رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه بزرگترین پیمایش ملی خاورمیانه در حوزه معلولین توسط سازمان بهزیستی انجام شد به خبرنگار ایرنا گفته بود: بر اساس این مطالعه میزان معلولین کشور ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر است.
سیدجواد حسینی افزود: ۱۹ استان در پهنه مطالعه ملی شیوع شناسی معلولیت بودند و ۲۸۳ هزار خانوار مورد مطالعه قرار گرفتند.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس این مطالعه میزان معلولین کشور ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر است به آن معنا که افرادی که دارای یکی از معلولیت ها باشند، بالغ بر ۱۱ تا ۱۱.۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند.
رئیس سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد: به جرات می توان گفت هیچ مطالعه ای در خاورمیانه نیست که به اندازه این مطالعه وجوه معلولیت را مورد بررسی قرار داده باشد چراکه معلولیت یک پدیده چند وجهی است.
حسینی اظهار داشت: این مطالعه ابعاد معلولیت را به طور دقیق مورد بررسی قرار داده است نه اینکه به صورت نمونه ای انجام شده باشد.
وی تاکید کرد: در شناسایی معلولین اقدام لازم انجام شده است و حال باید اقدامات و فعالیت ها در حوزه معلولین بر اساس این مطالعه باشد.
حسینی در ادامه به مستمری مددجویان اشاره کرد و گفت: میزان این مستمری ها در سال جدید به مبالغ یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا سه میلیون و ۶۰۰ هزار تومان افزایش می یابد.