به گزارش افق امروز رانندگان اتوبوس‌های بین شهری به عنوان کسانی که تجربه زیادی در مورد تصادف‌های جاده‌ای دارند، سه عامل «جاده ناایمن»، «کم‌تجربه بودن رانندگان بویژه رانندگان خودروی سواری» و «قوانین به‌روز نشده راهنمایی و رانندگی» را از مهم‌ترین دلایل بروز یا شدت تصادف‌های سهمگین می‌دانند اما در بیشتر تصادفات جاده‌ای، راننده به عنوان مقصر اصلی معرفی می‌شود.
اینجا همه گلایه‌مندند
صحبت‌های راننده‌های اتوبوس بین‌شهری بیشتر از جنس گله و شکایت است. گلایه از تعاونی‌های مسافربری، گرانی وسایل و لوازم یدکی، وضعیت خراب جاده‌ها و حتی قوانین راهنمایی و رانندگی. گروهی از آنها به‌خصوص رانندگانی که در مسیرهای طولانی و کویری یا به اصطلاح خودشان در جاده‌های کفی رانندگی می‌کنند، معتقدند: «میزان سرعت به‌خصوص در روز باید بیشتر باشد، حرکت با سرعت کم در جاده‌های کفی راننده را خسته و کلافه می‌کند و بیشتر خواب‌آور است.» روایت مسافران هم داستانی دارد؛ یکی از گرانی بلیت شکوه می‌کند و دیگری از رانندگی راننده. آن یکی از کمبود اتوبوس. مریم دانشجو است تازه از راه رسیده و می‌گوید: «یکی از قراضه‌ترین اتوبوس‌هایی بود که سوار شدم، روکش صندلی‌ها پوسیده، ماشین کثیف و راننده انگار اصلاً حالت طبیعی نداشت و با سلام و صلوات سالم رسیدیم.» علی سرباز است، او می‌گوید: «مدت‌هاست اتوبوس نویی سوار نشده‌ام، متأسفانه قیمت بلیت برای مسافر زیاد و برای صاحب ماشین کم است. نمی‌دانم چقدر به تعمیر و معاینه فنی اتوبوس‌ها توجه می‌شود. یک دوره بستن کمربند برای مسافرها هم اجباری بود و مورد نظارت قرار می‌گرفت الان در بعضی از اتوبوس‌ها حتی راننده هم کمربند ندارد یا به بهانه خرابی قفل از آن استفاده نمی‌کنند.»
اصلاح نقاط حادثه‌خیز جاده‌ها
مدت‌ها آماری در رسانه‌ها دست به دست می‌چرخید، آماری مبنی بر وجود ۲۵۰۰ نقطه حادثه‌خیز در جاده‌های کشور، هر چند این آمار مربوط به سال‌های گذشته است، اما مجید صباغ‌زاده مدیر‌کل دفتر نگهداری علائم، توسعه ایمنی راه‌های سازمان راهداری کشور در مورد جدیدترین آمار نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای می‌گوید: «بر اساس دستورالعمل کمیسیون ایمنی راه‌های کشور که در سال ۱۴۰۱ مورد بازنگری قرار گرفته است ۸۸۷ نقطه تصادف در کشور شناسایی شد.» صباغ‌زاده معتقد است این نقاط حادثه‌خیز در همه استان‌های کشور قرار دارد، ولی این نقاط ابتدا مورد بازرسی میدانی قرار گرفته‌اند و شناسایی شده‌اند، تعداد و محل آنها مشخص شده و از سال ۱۴۰۱ برنامه‌هایی برای برطرف کردن آنها شروع شده است. بعد از انجام بررسی‌های فنی برای هر کدام طرح اصلاحی متناسب با نیازی که وجود داشت هم تهیه شده است. مدیر‌کل دفتر نگهداری علائم، توسعه ایمنی راه‌های راهداری در مورد برخی از این مشکلات می‌گوید: «در محدوده‌های درون و برون شهری دلایل متفاوتی وجود داشته است، گاهی به دلیل حجم ترافیک به احداث زیرگذر نیاز داشتیم، گاهی به دلیل تقاطع‌هایی که بوده تصادف‌ها در شب بیشتر بوده و گاهی به واسطه سرعت زیاد نیاز به آرام‌سازی و مدیریت سرعت داشتیم.» صباغ‌زاده با بیان اینکه از این ۸۸۷ نقطه حادثه‌خیز حدود ۷۵۰ نقطه اصلاح شده است، تأکید می‌کند: «ان‌شاءالله تا پایان سال بقیه نقاط را هم تکمیل خواهیم کرد.» اما آیا این به معنای این است که دیگر در این نقاط تصادفی روی نخواهد داد؟ او می‌گوید: «تصادف از اسمش هم مشخص است که ناگهان اتفاق می‌افتد، ما وظیفه داریم که عامل ایراد جاده را حذف کنیم و اگر تصادفی باشد اصلاح کنیم اما اگر مواردی بوده که زیرساخت مشکل داشته باشد می‌توانیم آن را کنترل کنیم.» صباغ‌زاده در مورد اینکه چقدر این بررسی‌ها مطابق استانداردهای روز دنیاست، می‌گوید: «خوشبختانه ما از نظر دانش فنی در کشور چیزی کم نداریم ولی در صورت وجود منابع مالی شاید بتوانیم بهتر از راهکارهای کم‌هزینه و زود بازده استفاده کنیم.» او با انتقاد از تغییرات غیراستانداردی که در سطح جاده‌ها ایجاد می‌شود، می‌گوید: «یکی از مسائلی که وجود دارد این است که خیلی راحت در جاده‌ها دسترسی ایجاد می‌کنند، شما وقتی در یک نقطه دور برگردان می‌زنید باید استاندارد باشد، باید فاصله‌اش با دسترسی‌های قبل و بعدش از حد استاندارد کمتر نباشد چون راننده وقتی می‌خواهد وارد آن دور برگردان شود باید از مسیرش خارج شود و بتواند سرعت را به سرعت جاده برساند سپس تغییر مسیر بدهد تا وارد دور برگردان شود، اما متأسفانه بخش خصوصی یا برخی دستگاه‌های دولتی مجوزهایی برای ایجاد دوربرگردان می‌دهند و همین چالش‌هایی را برای ما که مخالف چنین دسترسی‌هایی هستیم، ایجاد می‌کند. وقتی می‌گوییم اینجا غیراستاندارد و غیر ایمن است برای همه مطلوب نیست.»
نظارت سالانه بر آسفالت جاده‌ها
صباغ‌زاده در مورد کم‌رنگ بودن یا نبودن علائم رانندگی در جاده‌ها می‌گوید: «تابلوهای راهنمایی و رانندگی معمولاً عمر ۱۰ ساله دارند یعنی بعد از ده سال باید تعویض شوند، اما گاهی به واسطه تصادفاتی که اتفاق می‌افتد از بین می‌روند. عامل دیگر متأسفانه سرقت این تابلوهاست، در بعضی از مسیرها با این مشکل مواجه هستیم. البته همکاران ما مرتب سرکشی می‌کنند ولی بعضی از مسیرها متأسفانه با کمبود تابلو مواجه است. هر چند در چهار پنج سال گذشته به این سمت رفتیم که بتوانیم تابلوهایی را بسازیم و نصب کنیم که قابل بازیافت باشند یا ارزش بازیافتی نداشته باشند.» مدیر‌کل دفتر نگهداری علائم و توسعه ایمنی راه‌های راهداری در پاسخ به سؤالی در مورد مرمت آسفالت جاده‌ها می‌گوید: «در برنامه سالیانه، به صورت منظم آسفالت جاده‌ها مورد نظارت و بازبینی قرار می‌گیرد، در برنامه‌های کاری ما آزادراه‌ها در اولویت اول، بزرگراه‌ها در اولویت دوم و مسیرهای پرتردد در اولویت سوم قرار دارند. در برخی از جاده‌ها باید سریع‌تر اقدام کنیم تا شرایط مطلوب ایجاد شود.»