به گزارش افق امروز
به دنبال سفر وزیر راه و شهرسازی به اسلام‌آباد و مذاکرات اقتصادی با مقامات پاکستانی، رئیس‌جمهور با هدف تقویت تجارت مرزی و کاهش هزینه واردات، دستور واردات ۴۰۰ هزار تن برنج پاکستانی را صادر کرد. سفیر ایران در پاکستان ضمن تأیید این تصمیم، از بی‌نظمی و ناهماهنگی دستگاه‌های داخلی در مدیریت مرزها انتقاد و بر ضرورت فعال‌سازی کامل گذرگاه‌های مرزی به‌ویژه ریمیدان برای جهش مبادلات تجاری دو کشور تأکید کرد.
جزئیات دستور رئیس‌جمهور و توافقات کشاورزی
رضا امیری‌مقدم، سفیر ایران در پاکستان، اعلام کرد که در تفاهم‌نامه‌های اخیر، دولت ایران تصمیم گرفته است واردات اقلام اساسی را از پاکستان، به عنوان نزدیک‌ترین همسایه، افزایش دهد. این تصمیم با هدف کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و ارز مورد نیاز اتخاذ شده است. این رویکرد، به‌ویژه در شرایط فعلی اقتصادی، می‌تواند فشار کمتری بر ذخایر ارزی کشور وارد کند و در عین حال امنیت غذایی را تضمین نماید.
جزئیات این توافقات وارداتی به شرح زیر است:
برنج: واردات حدود ۴۰۰ هزار تن برنج پاکستانی در دستور کار قرار گرفته است. این حجم قابل توجه، می‌تواند بخش بزرگی از نیاز سالانه کشور به برنج را پوشش دهد و از اتکای بیش از حد به منابع وارداتی دورتر بکاهد.
سایر اقلام: همچنین واردات ۲۰۰ هزار تن ذرت، ۳۰ هزار تن گوشت، و ۵۰ هزار تن سویا و دانه‌های روغنی از پاکستان پیش‌بینی شده است. این اقلام نقش حیاتی در زنجیره تأمین خوراک دام و تأمین پروتئین در کشور دارند.
سفیر تأکید کرد که وزارت جهاد کشاورزی مأمور شده است تا زمانی که پاکستان بتواند نیازهای ایران را تأمین کند، از خریدهای مشابه از کشورهای دیگر (مانند برزیل، نیوزیلند و استرالیا) خودداری نماید. این اولویت‌بندی نشان‌دهنده تمایل به تثبیت روابط تجاری با پاکستان و استفاده از فرصت‌های جغرافیایی است.
اهمیت کریدورهای اقتصادی و ترانزیت
سفر وزیر راه به پاکستان، محوری بر هماهنگی‌های ترانزیتی و بررسی کریدورهای اقتصادی داشت. این مذاکرات بر پتانسیل عظیم ترانزیتی منطقه تأکید داشت. پاکستان از مسیر ایران می‌تواند به آسیای میانه و قفقاز دسترسی یابد و ایران نیز می‌تواند از طریق این کشور ارتباط خود را به شرق و به‌ویژه به آب‌های آزاد از طریق بندر گوادر گسترش دهد.
این نشست‌ها با حضور نمایندگانی از سازمان‌های بین‌المللی برگزار شد و بر اهمیت این کریدورها در رقابت‌های منطقه‌ای تأکید داشت. توسعه زیرساخت‌های ترانزیتی مشترک می‌تواند نقش ایران را به عنوان هاب منطقه‌ای تقویت کرده و منابع درآمدی جدیدی برای کشور ایجاد نماید. اهمیت این کریدورها در تسهیل جریان کالا و کاهش زمان و هزینه حمل‌ونقل نهفته است، که این امر خود به افزایش حجم تجارت دوجانبه کمک شایانی خواهد کرد.
انتقاد صریح سفیر از مدیریت مرزها
امیری‌مقدم، سفیر ایران در پاکستان، در این نشست‌ها به صراحت به مشکلات زیرساختی در مرزهای مشترک انتقاد کرد و تأکید نمود که این موانع، عامل اصلی کندی توسعه تجارت مرزی هستند. با وجود فعال بودن مرز میرجاوه و سه بازارچه مرزی، موانع متعددی برای بهره‌برداری کامل از پتانسیل این مرزها وجود دارد.
۱. مرز ریمدان: این مرز به عنوان یک نقطه استراتژیک برای تسهیل تجارت شناسایی شده است. سفیر اشاره کرد که این مرز از سمت پاکستان به‌طور کامل تجهیز شده و زیرساخت‌های گمرکی لازم مستقر گردیده‌اند. با این حال، طرف ایرانی هنوز با موانعی برای فعال‌سازی کامل روبرو است. این تأخیر در فعال‌سازی کامل ریمدان، یک فرصت اقتصادی بزرگ را به هدر می‌دهد. فعال‌سازی این مرز می‌تواند فاصله حمل بار از کراچی تا ایران را از ۱۲۰۰ کیلومتر به حدود ۶۰۰ کیلومتر کاهش دهد. این کاهش مسافت، منجر به کاهش هزینه حمل‌ونقل تقریباً نصف خواهد شد.
۲. ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی: سفیر تأکید کرد که بخش عمده‌ای از موانع اجرایی ناشی از ناهماهنگی بین دستگاه‌های مربوطه داخلی است. او اشاره کرد که در طرف همسایگان یک مرجع مشخص تصمیم‌گیر وجود دارد که فرآیندها را تسریع می‌بخشد، اما در ایران، تعدد تصمیم‌گیری میان دستگاه‌هایی مانند گمرک، سازمان راهداری و دیگر نهادهای مرتبط، مانع کارآمدی و سرعت عمل شده است. این تشتت در تصمیم‌گیری، زمان لازم برای اجرای پروژه‌های زیرساختی و تسهیلات گمرکی را طولانی می‌سازد.
۳. تأخیر در تجهیزات گمرک: عدم استقرار کامل تجهیزات مورد نیاز گمرک در مرزها، به‌ویژه در مرزهای جدیدالتأسیس یا توسعه‌یافته، امکان عبور روان و سریع کالا را مختل کرده است. این امر منجر به کندی در فرآیندهای تشریفات گمرکی و انباشت کالا در مرزها می‌شود.
چشم‌انداز توسعه روابط و منطقه آزاد مشترک
سفیر ایران ابراز امیدواری کرد که با رفع موانع داخلی و تسهیل تردد مرزی، رونق تجارت محقق شود. وی همچنین از پیگیری جدی برای ایجاد منطقه آزاد مشترک بین دو کشور خبر داد که در آینده‌ای نزدیک با نشست مشترک وزرای مربوطه نهایی خواهد شد. ایجاد منطقه آزاد مشترک، می‌تواند بستری قانونی و اقتصادی فراهم آورد تا سرمایه‌گذاری‌های مشترک تسهیل شده و ارزش افزوده بیشتری در منطقه تولید شود. این منطقه آزاد می‌تواند به عنوان یک کانون لجستیکی و صنعتی در مسیر کریدورهای بین‌المللی عمل کند.
وضعیت فعلی مبادلات ایران و پاکستان
حجم مبادلات تجاری دو کشور در حال حاضر حدود ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار است. از این میزان، حدود ۷۰ درصد به نفع ایران و مربوط به صادرات کالاهای باکیفیت ایرانی به پاکستان است. این رقم نشان‌دهنده پتانسیل بالای صادرات ایران به این بازار بزرگ منطقه‌ای است.
سفیر تأکید کرد که توسعه تجارت با پاکستان، که عمدتاً به صورت تهاتر کالا انجام می‌شود، تحت تأثیر تحریم‌های بین‌المللی قرار نمی‌گیرد و می‌تواند بخش عمده‌ای از نیازهای داخلی ایران را در حوزه‌های کشاورزی و صنعتی تأمین سازد. تجارت تهاتری یک راهکار مؤثر برای دور زدن محدودیت‌های بانکی و مالی بین‌المللی است و امکان مبادله مستقیم کالا با کالا را فراهم می‌آورد.
تأکید بر واردات اقلام اساسی از پاکستان، با هدف توازن تجاری و حمایت از کشاورزی داخلی، نشان‌دهنده یک رویکرد تعادلی در سیاست خارجی اقتصادی دولت است.