به گزارش افق امروز
به نقل از صد آنلاین ،کبد را می‌توان به یک کارخانه شیمیایی بسیار پیچیده تشبیه کرد که روزانه بیش از ۵۰۰ وظیفه مختلف را انجام می‌دهد. وقتی این کارخانه دچار اختلال شود، مواد زائد و سموم در بدن انباشته شده و علائم آن می‌تواند حتی روی پوست و در دهان شما ظاهر شود. در ادامه، هر یک از علائم ذکر شده را به تفکیک بررسی می‌کنیم.
۱. علائم کبد چرب در چهره
دلیل علمی: کبد آسیب‌دیده نمی‌تواند هورمون‌ها (مانند استروژن) و مواد زائد را به خوبی متابولیزه و دفع کند. این امر منجر به افزایش ملانین در پوست و ایجاد لک می‌شود.
نکته: این لک‌ها اغلب با نام “لک‌های کبدی” شناخته می‌شوند.
۲. جوش صورت، پشت کمر و بازو: سموم به دنبال راه خروج
بروز آکنه‌های مقاوم و شدید، به‌ویژه در نواحی مانند پشت کمر و بازوها که غدد چربی بیشتری دارند، می‌تواند نشانه دیگری باشد.
دلیل علمی: وقتی کبد نتواند سموم را تصفیه کند، بدن سعی می‌کند این سموم را از طریق دومین اندام دفع بزرگ خود، یعنی پوست، خارج کند. این فرآیند باعث ایجاد التهاب، تحریک و جوش‌های چرکی می‌شود. همچنین، عدم تعادل هورمونی ناشی از کبد ناسالم، ترشح چربی پوست (سبوم) را افزایش داده و محیط را برای ایجاد آکنه مساعد می‌کند.
۳. طعم دهان تلخ و بدمزه: صدای کبد از زبان شما
احساس طعم تلخ یا فلزی مداوم در دهان، به‌خصوص در صبح‌ها، یک علامت کلاسیک است.
دلیل علمی: این حالت مستقیماً با عملکرد کبد و کیسه صفرا در ارتباط است. کبد، صفرا تولید می‌کند که برای هضم چربی‌ها ضروری است. وقتی عملکرد کبد مختل شود، تولید و ترشح صفرا با مشکل مواجه شده و صفرا به سمت مری و دهان پس‌می‌زند که طعم تلخ characteristicای ایجاد می‌کند. این حالت اغلب با “ریفلاکس صفراوی” همراه است.
۴. یبوست: وقتی چرخه دفع مختل می‌شود
کبد نقش کلیدی در سیستم گوارش ایفا می‌کند. یبوست مزمن می‌تواند نشانه‌ای از تولید ناکافی صفرا باشد.
دلیل علمی: صفرا به عنوان یک ملین طبیعی عمل کرده و به حرکت روان مدفوع در روده‌ها کمک می‌کند. اگر کبد صفرای کافی یا باکیفیت تولید نکند، هضم چربی‌ها کند شده و حرکات روده کم‌فعالیت می‌شوند که در نهایت به یبوست منجر می‌گردد.
۵. غلیظ بودن خون در موقع حجامت و خون‌دهی: هشدار از درون رگ‌ها
دلیل علمی: کبد مسئول تولید بسیاری از فاکتورهای انعقادی و پروتئین‌های خون است. همچنین، وظیفه تجزیه و دفع مواد اضافی را بر عهده دارد. وقتی کبد کند شود، مواد زائد و سموم در جریان خون باقی می‌مانند و غلظت خون را افزایش می‌دهند. این حالت می‌تواند خطر تشکیل لخته‌های خونی را نیز افزایش دهد.
۶. ورم معده و زخم معده: ارتباط پیچیده کبد و معده
مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه، احساس پری و حتی زخم معده می‌توانند ریشه در کبد ناسالم داشته باشند.
دلیل علمی: اولاً، کاهش صفرا باعث هضم ناقص غذاها و ایجاد گاز و نفخ می‌شود. ثانیاً، وقتی کبد تحت فشار است، ممکن است نتواند به خوبی خون وریدی دستگاه گوارش را تصفیه کند. این امر می‌تواند منجر به افزایش فشار در سیاهرگ باب (پورتال) و تجمع مایع در شکم (آسیت) شود که با ورم و ناراحتی معده خود را نشان می‌دهد. همچنین، عدم تعادل در باکتری‌های روده ناشی از عملکرد ضعیف کبد، می‌تواند به دیواره معده آسیب رسانده و آن را مستعد زخم کند.
۷. خواب‌آلودگی و خستگی مزمن: وقتی سوخت بدن تمام می‌شود
احساس خستگی عمیق و مداوم، حتی پس از استراحت کافی، از شایع‌ترین علائم اختلال کبدی است.
دلیل علمی: کبد مرکز اصلی تولید و ذخیره‌سازی گلوکز (قند خون) است که سوخت اصلی سلول‌های بدن محسوب می‌شود. یک کبد بیمار نمی‌تواند گلوکز را به درستی ذخیره و آزاد کند، در نتیجه بدن با کمبود انرژی مواجه می‌شود. از طرفی، انباشت سموم در خون می‌تواند مستقیماً روی مغز تأثیر گذاشته و باعث “خستگی سمی” و خواب‌آلودگی شود.
اگر چندین علامت فوق را در خود مشاهده می‌کنید، ضروری است که به یک پزشک متخصص گوارش یا کبد مراجعه کنید. در کنار درمان پزشکی، تغییر سبک زندگی می‌تواند معجزه کند:
تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه (به‌ویژه سبزیجات برگ‌دار و چلیپایی مانند کلم بروکلی)، سیر، چغندر، هویج و گریپ‌فروت را افزایش دهید. از مصرف غذاهای فرآوری شده، چربی‌های ناسالم، شکر تصفیه شده و فست‌فودها به شدت پرهیز کنید.
آبرسانی کافی: روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید. آب به کبد در فرآیند سم‌زدایی کمک شایانی می‌کند.
پرهیز از الکل و داروهای غیرضروری: الکل یکی از اصلی‌ترین عوامل آسیب به کبد است. همچنین، از مصرف خودسرانه مسکن‌ها و مکمل‌ها بپرهیزید.
ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به کاهش چربی کبد و بهبود گردش خون کمک می‌کند.
استفاده از گیاهان دارویی: پس از مشورت با پزشک، استفاده از گیاهانی مانند خار مریم (Milk Thistle)، زردچوبه (کورکومین) و قاصدک می‌تواند به ترمیم کبد کمک کند.
علت کبد چرب در افراد لاغر
بسیاری از بیماران لاغر مبتلا به کبد چرب، سال‌ها هیچ نشانه‌ای ندارند. اما در برخی افراد، علائم ظریف و گاه گمراه‌کننده‌ای بروز می‌کند که نباید نادیده گرفته شوند. مهم‌ترین علائم کبد چرب در افراد لاغر شامل موارد زیر است.
۱. احساس خستگی و بی‌حالی مداوم
یکی از نخستین نشانه‌های کبد چرب در افراد لاغر، خستگی غیرقابل توضیح است. در این حالت، کبد به‌درستی قادر به تبدیل مواد غذایی به انرژی نیست و بدن دچار ضعف متابولیکی می‌شود.
۲. درد یا سنگینی در سمت راست شکم
ممکن است فرد لاغر احساس فشار یا سنگینی در ناحیه‌ی فوقانی راست شکم (محل قرارگیری کبد) داشته باشد. این علامت به دلیل التهاب خفیف یا تجمع چربی در سلول‌های کبدی ایجاد می‌شود.
۳. نفخ و ناراحتی گوارشی
در افراد لاغر مبتلا به کبد چرب، سیستم گوارش معمولاً کندتر کار می‌کند. این مسئله باعث نفخ، احساس پری پس از غذا، تهوع خفیف و گاهی کاهش اشتها می‌شود.
۴. تغییرات در پوست و چشمان (زردی خفیف)
در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است زردی ملایمی در پوست یا چشم‌ها دیده شود که ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون است. این علامت معمولاً هشداردهنده است و نیاز به بررسی فوری دارد.
۵. افزایش خفیف آنزیم‌های کبدی
در بسیاری از موارد، تنها نشانه‌ی قابل تشخیص کبد چرب در افراد لاغر، افزایش خفیف در آنزیم‌های ALT و AST در آزمایش خون است. به همین دلیل انجام چکاپ دوره‌ای برای افراد لاغر نیز اهمیت دارد.