به گزارش افق امروز بازار سرمایه به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری، همواره تحت تأثیر عوامل مختلف سیاسی، اقتصادی و… قرار داشته است و یکی از چالش‌های اصلی سرمایه‌گذاران، تمایز بین سهام بنیادی و ارزنده و رفتارهای هیجانی در بازار است. در این بین پیدا کردن سهام ارزنده و بنیادین و فاصله‌گیری از رفتارهای هیجانی در بورس یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که نیازمند آگاهی، آموزش و تحلیل دقیق است. ارزندگی سهام به معنای بررسی ارزش واقعی یک شرکت بر اساس عملکرد مالی آن، میزان دارایی‌ها و بدهی‌های آن شرکت و همچنین چشم‌انداز رشد آن است. البته رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران در بورس که ناشی از احساسات و روانشناسی بازار است؛ در همه بورس‌های دنیا وجود دارد و عواملی مانند ترس و طمع، شایعات و اخبار غیررسمی پیرامون انتخابات، سایه جنگ و مبادلات بین‌المللی پیرامونی می‌توانند موجب نوسانات شدید قیمت‌ها و تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی شوند.
۲ عامل تأثیرگذار
بر شرایط بازار سرمایه
محمدعلی احمدزاده اصل، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «ایران» در ارزیابی خود از شرایط بازار سرمایه کشورمان اظهار کرد: «دو عامل بر شرایط بازار تأثیرگذار هستند؛ عامل اول ریسک‌های سیستماتیکی است که خارج از اراده فعالان بورس تحمیل می‌شود و عامل دیگر ریسک‌های غیرسیستماتیک مربوط به عملکرد شرکت‌ها و ناشران و آنهایی که در حوزه بازار سرمایه فعالیت دارند، است.» وی افزود: «در حوزه ریسک‌های سیستماتیک؛ در چند سال اخیر بازار سرمایه کاملاً تحت‌الشعاع شرایط سیاسی و اقتصادی ازجمله مسائل مربوط به انرژی هسته‌ای؛ مسائل مربوط به بحران‌های منطقه‌ای، افزایش نرخ ارز و… بوده است که همه اینها خارج از اراده فعالان اقتصادی و فعالان بازار سرمایه بوده است. »
احمدزاده اضافه کرد: «بقیه موارد هم به عملکرد شرکت‌ها و میزان تولید، فروش، سودآوری، حاشیه سود، نرخ مواد اولیه و… شرکت‌ها مربوط می‌شود که همه اینها روی شرایط بازار بورس تأثیر می‌گذارد. مواردی مانند نرخ خوراک نیز از مباحث خارج از اراده است و جزو مسائلی است که دولت به طور مستقیم آن را تعیین تکلیف می‌کند و جزو ریسک‌های سیستماتیک قلمداد می‌شود. گاهی اوقات دیده شده که در برخی موارد با ابلاغ شبانه یک بخشنامه خارج از اراده فعالان بورس؛ ریسک سیستماتیک بازار به شدت افزایش یافته است.» وی بیان کرد: «در چند روز گذشته با انتشار اخبار مربوط به مذاکرات و افزایش احتمال توافق به ویژه پس از نشست نخست در مسقط، مشاهده کردیم که ریسک سیستماتیک کاهش یافت و دوباره در روز سه‌شنبه با انتشار برخی اخبار و شایعات، تحلیل‌ها برعکس شد که البته در ۲۴ ساعت گذشته دوباره در مسیر کاهش ریسک قرار گرفت.»
رونق اقتصادی
در گرو توجه به بازار سرمایه است
احمدزاده اصل عنوان کرد: «اگر می‌خواهیم اقتصادمان رونق بگیرد؛ باید بتوانیم ریسک‌های متعدد بر بازار سرمایه که یکی از دو بال سرمایه‌گذاری و تأمین مالی (در کنار شبکه بانکی) است را مدیریت کنیم و این فضا باید توسط سیاستگذاران مدیریت شود تا التهاب بازار گرفته شود.
التهاب ایجاد نشود
این کارشناس بازار سرمایه متذکر شد: «اگر در بازار ایجاد التهاب نکنیم؛ مردم احساس خطر نمی‌کنند و با اطمینان به بازار سرمایه ورود می‌کنند و می‌توانیم شاهد رونق سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تولیدی، صنعتی و… باشیم. در کنار این بخش، باید اعتمادسازی هم انجام داد؛ بازار نیازمند اعتماد است؛ در شرایط حساس باید به موقع اقدام کرد و جلوی التهاب را به موقع گرفت.»
اصلاحات ساختاری صورت بگیرد
وی ادامه داد: «اگر این اتفاق رخ دهد، بقیه موارد فقط به ساختارها و مدیریت‌ها بازمی‌گردد؛ باید هم‌راستا با مذاکرات؛ اصلاحات ساختاری هم صورت بگیرد و برای حفظ رونق اقتصادی و حفظ افزایش رفاه و سطح معیشتی مردم اقدام کرد. اگر این اقدامات انجام شود؛ اولین جایی که پول به آن سرازیر می‌شود؛ بازار سرمایه است.»
لازمه توجه به سهام ارزنده و بنیادی
احمدزاده توضیح داد: «مردم از دولت انتظار دارند سیاست‌هایی متناسب با شرایط روز دنیا و منطقه تدارک ببیند که بیشترین بازدهی را برای کشور و مردم به همراه داشته باشد. مردم چند سالی است که برای سرمایه‌گذاری در بورس اعتماد ندارند و تا زمانی که این دیوار بی‌اعتمادی بین مردم و دولت وجود دارد؛ هیچ اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد و در شرایط هیجانی نیز مردم توجهی به سهام ارزنده و بنیادی نخواهند داشت.»
بازار سرمایه کشورمان
همیشه ارزشمند بوده است
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: «بازار سرمایه کشورمان همیشه ارزشمند بوده است؛ توجه داشته باشید که ارزش این بازار ۱۰۰ میلیارد دلار با بیش از ۸۰۰ شرکت است؛ ارزش این شرکت‌ها به مراتب بیشتر از ارزش سهام کنونی آنها در بورس است، در حالی که اپل یا آرامکو چندین برابر کل بورس ما ارزش دارند؛ سؤال اینجاست آنها چه چیزی دارند که ما نداریم؟ جواب آن حکمرانی و مدیریت درست است. آنها از فرصت‌ها خوب استفاده می‌کنند و ما فرصت‌سوزی می‌کنیم.
پی‌ریزی بنیان بی‌اعتمادی
وی با اشاره به اتفاقات بورس در سال ۱۳۹۹ گفت: «این رخداد یک مورد استثنایی بود که در اواخر ۹۸ و اوایل ۹۹ اتفاق افتاد و الان نگاه‌ها و رویکردها باید به شکلی باشد که این فاجعه تکرار نشود؛ البته از آن زمان به بعد اقداماتی هم انجام شد؛ مانند اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر شدند و نظارت بهتر شد؛ ولی متأسفانه بنیان بی‌اعتمادی از همان زمان گذاشته شد و حاصل این بی‌اعتمادی همین شد که هنوز نتوانسته‌ایم به نقطه سال ۱۳۹۹ برسیم.»
چند سالی است که مردم با دید تحلیلی وارد بازار می‌شوند
احمدزاده تشریح کرد: «الان چند سالی هست که مردم با دید کارشناسی و تحلیل وارد بازار می‌شوند؛ این خیلی خوب است و در کنار آن نهادهای مشاوره سرمایه‌گذاری و صندوق‌هایی که به صورت حرفه‌ای اداره می‌شوند، وجود دارند که در بازار برای سهامداران مبتدی یا سهامدارانی که تخصص آنچنانی ندارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. این اتفاق خوبی است؛ چراکه ریسک کم و سود تضمین‌شده، دارند.»
این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: «به نظرم اگر اعتماد به بورس بازگردد؛ در مرحله دوم، تحلیل، جایگزین هیجانات خواهد شد که درنهایت موجب نهادینه‌شدن اعتماد خواهد شد. نهاد متولی بازار سرمایه نیز باید در راستای صیانت از حقوق سهامداران و حفظ حقوق سهامداران اقداماتی مانند کاهش حجم مبنا برای برخی شرکت‌های کوچک و یا افزایش دامنه نوسان و… انجام دهد. این موضوعات بایستی مدیریت شود و تصمیمات درستی به نفع مردم در راستای صیانت از حقوق مردم در بازار سرمایه گرفته شود.»
بازار سرمایه جای رشد زیادی دارد
احمدزاده گفت: «به نظرم بازار سرمایه جای رشد زیادی دارد، به ویژه اگر جلوی ریسک‌های سیستماتیک و التهابات گاه‌وبی‌گاه تأثیرگذار گرفته شود؛ آنگاه است که مردم با بازگشت اعتماد به بورس؛ به این بازار ورود کرده و می‌توانند با درایت و تحلیل، سرمایه خود را در بازاری امن سرمایه‌گذاری کنند و در چنین شرایطی به سمت توجه به سهام ارزنده و بنیادی نیز خواهند رفت.»