به گزارش افق امروز; یکی از خواسته‌های همیشگی علاقمندان سینمای ایران و دوستداران بهرام بیضایی رنگ تحقق و واقعیت به خود گرفته است و آنها فاصله زیادی تا دیدن نسخه ترمیم شده و بسیار باکیفیت فیلم «غریبه و مه» ندارند.
به تازگی یکی از اهالی رسانه در خارج از کشور، آنونسی از «غریبه و مه» در فضای مجازی منتشر کرده که مربوط به نسخه 4K این فیلم کلاسیک ایرانی است. صدا و تصویر منتشر شده از فیلم به قدری شفاف و درخشان است که اشتیاق تماشای این اثر برجسته را دوچندان می‌کند. به ویژه اینکه علاقمندان سینمای بهرام بیضایی، سالها نسخه بی کیفیت و رنگ و رورفته این فیلم را دیده‌اند و هیچ نسخه باکیفیتی از فیلم موجود و در دسترس نبود.
این نسخه در آزمایشگاه مرمت آثار سینمایی شهر بولونیای ایتالیا و با مشارکت پروژه سینمای جهان بنیاد فیلم مارتین اسکورسیزی و سینماتک بولونیا ترمیم شد و نخستین بار تابستان ۱۴۰۲ در جشنواره ایل چینما ریتروواتو یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های نمایش آثار کلاسیک و تاریخی سینمای جهان به نمایش درآمد.
بهرام بیضایی در نوشتاری که برای نمایش فیلم «غریبه و مه» در جشنواره ایل چینما ریتروواتو نوشته بود، این فیلم را برآمده از کابوس‌های آن زمانش دانسته که به نوشته او «انگار نزدیک شدنِ خطری را پیش‌بینی می‌کرد که شاید کسی متوجّه آن نبود.»
غریبه و مه که سالهای ۵۱ و ۵۲ ساخته شد و سال ۵۳ به نمایش درآمد، در فضایی رازآلود روایت می‌شود و رویکردی اساطیری دارد. داستان فیلم اینطور آغاز می‌شود: در یک آبادی پرت‌افتاده کنار دریا اهالی قایقی می‌بینند که به سوی ساحل می‌آید. قایق را از آب می‌گیرند و در آن غریبه‌ای خسته و زخمی می‌یابند که نامش آیت است و نمی‌داند چه بر سرش آمده است.
فارغ از چند تعطیلی ناخواسته که پروژه را موقع ساخت متوقف کرد و باعث طولانی شدن فیلمبرداری شد، غریبه و مه برای اکران هم با دردسرهایی مواجه شد که با میانجیگری جلال ستاری، نویسنده و اسطوره‌شناس فقید امکان از دولت وقت اجازه نمایش گرفت.
این فیلم در اسالم گیلان فیلمبردای شد. پروانه معصومی بازیگر فیلم هنگام بازی در این اثر، آنقدر مجذوب محیط شد که سالها بعد تصمیم گرفت برای زندگی به گیلان و مکانی مشابه آن برود.
خسرو شجاع زاده، پروانه معصومی، منوچهر فرید، عصمت صفوی، ولی شیراندامی، اسماعیل پوررضا، سامی تحصنی و محمد پورستار از جمله بازیگران این فیلم هستند. ضمن اینکه میان دیگر بازیگران هم نامهای حالا آشنایی به چشم می‌خورد: علی ژکان، حمید طاعتی، مجید مظفری.
نظر برخی منتقدان درباره این اثر درخشان بیضایی به این شرح است: «به تعبیری ساده این قصه تمثیلی از زندگی است از ناشناخته آمدن، با اضطراب حیات سرکردن و به ناشناخته رهسپار شدن.» (جواد مجابی)/ «غریبه و مه . . . دست کم یک «سینما»ی فوق‌العاده قوی است، که بیش از این در ایران هرگز نداشته‌ایم. . . . هیچ دینی به تئاتر ندارد. سینمای محض است، تصویر ناب است.» (جمشید اکرمی)/ «انگار که بهرام بیضایی فیلمش را خواب دیده است و بعد خوابش را مجسم کرده است.» (بهزاد عشقی)
غریبه و مه حضورهایی در فستیوالهایی خارج از ایران را هم داشت و موفق شد در جشنواره‌های قاهره و لندن جوایزی دریافت کند.
ترمیم فیلمی چون غریبه و مه و قبلتر فیلمهایی مثل رگبار و چریکه تارا، امیدواری‌هایی درباره تکرار این کار مهم و بزرگ درخصوص آثار دیگری از بیضایی چون «مرگ بزدگرد» را هم به وجود می‌آورد.
