به گزارش افق امروز عبدالمطهر محمدخانی در گفت‌وگو درباره تحولات معماری و پروژه‌های شهری پایتخت با اشاره به روز معمار اعلام کرد: در دهه‌های اخیر تهران شاهد تحول قابل توجهی در معماری شهر و ایجاد فضاهایی بوده که هم از لحاظ عملکردی و هم از منظر زیباشناسی، هویت شهری را تقویت می‌کنند. فضای عمومی، به واسطه طرح‌های ابتکاری و رویکردهای نوین، جایگاه جدیدی یافته و به مرز میان هنر و عملکرد نزدیک‌تر شده است.
وی با اشاره به اینکه امروزه در مواجهه با رشد سریع جمعیت و نیاز به فضاهای چند منظوره، معماران با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و نوین، زینت‌بخش فضایی شده‌اند که پاسخگوی چالش‌های اجتماعی، فرهنگی و محیط‌زیستی باشد، افزود: پروژه ایستگاه متروی میدان خراسان بخشی از طرح‌های جدید حمل و نقل عمومی در تهران محسوب می‌شود که در آن تلاش بر این شده تا با بکارگیری فرم‌های مدرن، نورپردازی هوشمند و چیدمان فضایی منظم، تجربه کاربری مسافران بهبود یابد.
محمدخانی ادامه داد: از دیدگاه معماری، متروی میدان خراسان به دنبال خلق فضایی دلنشین و در عین حال کارآمد بوده و المان‌های هنری در نقوش و جنس مصالح به ایجاد هارمونی میان فناوری و فرهنگ شهری کمک می‌کنند.
رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران با بیان اینکه ایستگاه متروی جهاد به عنوان یکی از نمادهای مدرن تهران شناخته می‌شود، اظهار کرد: در پروژه مذکور، تلفیق هنر و کارآیی، مسیر اصلی طراحی محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که استفاده از فرم‌های هندسی مشخص، مصالح محلی و نورپردازی خلاقانه، محیطی دلپذیر و کاربردی را برای مسافران فراهم آورده است.
به گفته وی، طراحی برجسته ایستگاه متروی میدان جهاد به عنوان یک نقطه مرجع در سیستم حمل و نقل عمومی تهران، علاوه بر عملکرد فنی، به تقویت هویت بصری شهر کمک می‌کند.
محمدخانی با اشاره به اینکه یکی از ویژگی‌های بارز ایستگاه متروی جهاد، استفاده هوشمندانه از نور طبیعی و نورپردازی مصنوعی است، عنوان کرد: ترکیب این دو عنصر موجب می‌شود که فضاهای داخلی ایستگاه هم از لحاظ بصری جذاب و هم از لحاظ عملکردی راحت و مطبوع باشند؛ به گونه‌ای که جریان عبور و مرور مسافران به شیوه‌ای روان هدایت شود.
سخنگوی شهرداری تهران در خصوص جایزه‌هایی که معماری ایستگاه متروی جهاد دریافت کرده است، ادامه داد: ایستگاه متروی جهاد موفق به دریافت جایزه طراحی و معماری «دزین» ۲۰۲۳ شده است. این پروژه، که توسط استودیوی معماری طراحی شده، در رقابت‌های Dezeen Awards از میان بیش از پنج هزار طرح ارائه‌شده، در بخش پروژه‌های زیرساختی و حمل‌ونقل برگزیده شده است.
وی با بیان اینکه پلازای ایستگاه متروی جهاد جایزه «مؤسسه سلطنتی معماران بریتانیا (ریبا)» را نیز دریافت کرده است، گفت: این مؤسسه جوایز بین‌المللی معماری خود را به پروژه‌هایی اعطا می‌کند که از مرزهای معماری و استانداردهای عالی موجود فراتر می‌روند. این ایستگاه با استفاده از ۳۰۰ هزار آجر دست‌ساز که توسط کارگاه‌های محلی تهران تولید شده‌اند، طراحی شده است.
اثر هنری زیرگذر گلوبندک و بازپیرایی میدانگاه سبزه میدان
محمدخانی با اشاره به اینکه پروژه زیرگذر گلوبندک نمونه‌ای از راه‌حل‌های نوین در ارتقای ایمنی و بهبود جریان ترافیک در نقاط پرترافیک شهری است، خاطرنشان کرد: از منظر معماری، این سازه با در نظر گرفتن حرکات طبیعی عابران پیاده، ایجاد گذرگاه‌های منظم و به کارگیری مصالح مناسب، نه تنها عملکرد فنی بهتری ارائه می‌دهد؛ بلکه تبدیل به یک اثر هنری درون شهری شده است.
رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران در ادامه اضافه کرد: پروژه‌های زیرگذر گلوبندک و بازپیرایی میدانگاه سبزه میدان نه تنها از منظر عملکرد شهری، بلکه از لحاظ معماری نیز قابل توجه هستند. زیرگذر گلوبندک با طول ۴۰۰ متر طراحی شده و مجهز به ۸ دستگاه آسانسور و پله‌برقی است که دسترسی افراد کم‌توان را تسهیل می‌کند. همچنین از منظر معماری، این پروژه با استفاده از فرم‌های ساده و عملکردی طراحی شده تا در عین کارآمدی، با بافت تاریخی منطقه هماهنگ باشد.
وی با بیان اینکه نورپردازی هوشمند در زیرگذر گلوبندک به گونه‌ای تنظیم شده که حس امنیت و آرامش را برای عابران فراهم کند، اظهار داشت: استفاده از مصالح مقاوم و سازگار با محیط، از جمله بتن مسلح و پوشش‌های ضد رطوبت، باعث افزایش دوام سازه شده است. طراحی مسیرهای عبوری به گونه‌ای انجام شده که جریان حرکت عابران پیاده را بهینه کند و از ازدحام جلوگیری شود.
محمدخانی درباره پروژه بازپیرایی میدانگاه سبزه‌میدان نیز بیان کرد: این میدانگاه با وسعت ۳ هزار مترمربع به عنوان یکی از ورودی‌های اصلی بازار تهران بازآفرینی شده است که در آن استفاده از آجر به جهت کف‌سازی و دیواره‌های میدانگاه، علاوه بر حفظ هویت تاریخی، به ایجاد حس گرما و صمیمیت در فضا کمک کرده است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ویژگی‌های ساختمان بلدیه در حوزه معماری چیست؟ توضیح داد: ساختمان بلدیه تهران که به عنوان یکی از بناهای تاریخی و نمادین شهر شناخته می‌شود، دارای معماری منحصربه‌فردی است که تلفیقی از سبک‌های سنتی و مدرن را به نمایش می‌گذارد. این بنا در ابتدا به دستور گاسپار ایپگیان، شهردار وقت تهران، در دهه ۱۳۰۰ شمسی ساخته شد و در طول سال‌ها تغییرات متعددی را تجربه کرد.
سخنگوی شهردار تهران با اشاره به اینکه در معماری ساختمان بلدیه، همخوانی میان نمادهای تاریخی و نیازهای معاصر به وضوح قابل مشاهده است، بیان کرد: از یک سو، طراحی کلی ساختمان به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که حس استحکام و اقتدار را القا کند؛ از سوی دیگر، با به‌کارگیری مصالح مدرن و شیوه‌های نوین ساخت، توجه به بهره‌وری انرژی و کاربُرداری به عنوان الزامات هر پروژه عمرانی مدرن نیز لحاظ شده است.
وی درباره ساختمان بلدیه اضافه کرد: یکی از ویژگی‌های حائز اهمیت در معماری این ساختمان، تلفیق المان‌های سنتی ایرانی با خطوط ساده و فرم‌های هندسی مدرن است. به عنوان نمونه، الگوهای تزیینی برگرفته از هنرهای سنتی و استفاده از رنگ‌آمیزی‌هایی که به خاک و فرهنگ بومی شهر اشاره دارند، در کنار فرم‌های مینیمالیستی معاصر جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داده‌اند.
رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران همچنین در خصوص معماری پروژه خانه روزنامه‌نگاران در تهران اظهار کرد: خانه روزنامه‌نگاران به عنوان مکانی برای گردهمایی رسانه‌پژوهان و فعالان حوزه روزنامه‌نگاری، یکی از نمونه‌های برجسته معماری فرهنگی در تهران محسوب می‌شود. این بنا با قدمتی حدود ۱۰۰ سال بازسازی شده تا علاوه بر حفظ ویژگی‌های تاریخی، نیازهای روز خبرنگاران را نیز پوشش دهد.
وی ادامه داد: طراحی بنای خانه روزنامه‌نگاران با در نظر گرفتن نیازهای کاربری و فراهم آوردن فضایی الهام‌بخش به منظور تبادل ایده‌ها و نقدهای فرهنگی، به یک نماد از ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه رسانه‌ای بدل شده است. در این اثر، انتخاب فرم‌های متناسب با زبان بصری مدرن همراه با ارجاعات نمادین به تاریخ روزنامه‌نگاری، به موفقیت طراحی کمک کرده است.
محمدخانی با اشاره به اینکه استفاده از آجر در معماری خانه روزنامه‌نگاران به حفظ اصالت آن کمک کره است، اعلام کرد: در بازسازی این بنا، آجرکاری سنتی به عنوان یکی از عناصر اصلی معماری حفظ شده است. این انتخاب، علاوه بر ایجاد حس گرما و صمیمیت، به تقویت هویت معماری ایرانی کمک کرده است. همچنین نور طبیعی طراحی داخلی به گونه‌ای انجام شده که حداکثر استفاده از نور طبیعی صورت گیرد. پنجره‌های بزرگ و چیدمان فضاها باعث شده تا روشنایی روز به طور مؤثر در سراسر ساختمان جریان داشته باشد.
محمدخانی با اشاره به پروژه پلازای باغ راه حضرت زهرا به عنوان یک قلمروی سبز در هسته شهری، نمونه‌ای از تلفیق معماری و منظر طبیعت در مسیرهای شهری ارائه می‌دهد، یادآور شد: این پروژه با ایجاد گذرگاهی آرام و دلنشین، فضایی فراهم می‌کند که هم قابلیت عبور برای عابران و وسایل نقلیه را بهبود می‌بخشد و هم به ارتقای کیفیت زندگی شهری کمک می‌کند. استفاده از المان‌های سبز، آب‌نماهای هنری و چیدمان متناسب، باغ راه را به یک فضا تبدیل کرده که هم از نظر بصری جذاب و هم از نظر عملکردی ارزشمند است .
پروژه نفرآباد و بازآفرینی شهری احیای محله فرسوده قدیمی
سخنگوی شهرداری تهران در ادامه ضمن بیان اینکه ناحیه نفرآباد به عنوان یکی از نواحی توسعه‌یافته در تهران نشانگر رویکردی مدرن در شهرسازی است، خاطرنشان کرد: این منطقه که در گروه محلات قدیمی پایتخت قرار دارد با تلفیق سبک‌های معماری مسکونی و اداری، رعایت استانداردهای نوین و ایجاد فضاهای عمومی منسجم، نمونه‌ای از شهرسازی پایدار را به تصویر می‌کشد. طراحی دقیق کوچه‌ها، ادغام فضاهای سبز با معابر اصلی و ارتباط هوشمند میان بخش‌های مختلف این منطقه، موجب شده تا نفر آباد به مدلی موفق از توسعه شهری و احیای محله تبدیل شود.
وی در پایان تصریح کرد: پروژه‌های معرفی شده نمونه‌های بارزی از تلاش معماران برای تطبیق فن‌آوری مدرن با ارزش‌های فرهنگی و نیازهای اجتماعی هستند. این دستاوردها نه تنها به بهبود زیرساخت‌های شهری و خلق فضاهای عمومی دلنشین انجامیده، بلکه بازتاب دهنده تعهد به ایجاد محیطی زیبا، کارآمد و پایدار برای زندگی شهری می‌باشند. نگاه جامعه‌محور به این پروژه‌ها، تأکید بر اهمیت تعامل و مشارکت عمومی را در برنامه‌ریزی و اجرا به تصویر می‌کشد.