به گزارش افق امروز اصغر زارعی کارشناس مسائل منطقه، با اشاره به سفر اخیر «خالد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان سعودی به تهران، این سفر را بسیار مهم و معنادار توصیف کرد و گفت: وزیر دفاع عربستان، به‌عنوان نفر سوم قدرت در ساختار حاکمیتی این کشور پس از ملک سلمان و محمد بن‌سلمان، نقشی کلیدی در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک این کشور دارد و حضور او در تهران را باید در راستای تلاش دو کشور برای تعمیق و گسترش مناسبات ارزیابی کرد.
وی با اشاره به روند احیای روابط میان ایران و عربستان افزود: روند تنظیم و بازسازی روابط دوجانبه، در زمان دولت شهید آیت‌الله رئیسی آغاز شد و با وساطت جمهوری خلق چین، گامی مهم در مسیر ایجاد گفت‌وگو و تعامل سازنده میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برداشته شد. پس از آن، شاهد دیدارها و تبادلات دیپلماتیک متعددی میان تهران و ریاض بودیم.
به گفته زارعی، با وجود این تلاش‌ها، برخی تحولات منطقه‌ای از جمله درگیری‌های اکتبر ۲۰۲۳ میان رژیم صهیونیستی و حماس، ناآرامی‌ها در لبنان، و استمرار جنگ در یمن، تأثیراتی منفی بر روند گسترش روابط دو کشور گذاشت.
وی در ادامه تصریح کرد: با وجود این چالش‌ها، واقع‌گرایی جدیدی در سیاست خارجی عربستان شکل گرفته که ناشی از درک شرایط متحول منطقه و موقعیت راهبردی جمهوری اسلامی ایران است.
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به بازگشت دونالد ترامپ به عرصه سیاسی ایالات متحده، گفت: عربستان سعودی امروز بیش از هر زمان دیگری درک کرده که معادلات منطقه‌ای بدون حضور فعال ایران شکل نخواهد گرفت. این کشور به این نتیجه رسیده که به جای تقابل با تهران، باید به‌دنبال همکاری و استفاده از ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران برای تأمین ثبات و امنیت منطقه‌ای باشد.
زارعی ادامه داد: سفر وزیر دفاع عربستان به تهران و دیدار با مقامات عالی‌رتبه نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران، از جمله دیدار با سرلشکر محمد باقری، همچنین ابلاغ پیام‌های رسمی بین رهبران دو کشور، همگی نشان‌دهنده عزم و اراده واقعی طرفین برای بازسازی و تعمیق روابط است. این تحولات نشانه‌ای روشن از تغییر رویکرد ریاض در قبال تهران و منطقه است.
وی با اشاره به پیشینه روابط ایران و عربستان اظهار داشت: از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون، روابط این دو کشور همواره در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی اهمیت بالایی داشته است. پیش از انقلاب اسلامی، آمریکا با سیاست «دو ستون»، نقش ژاندارمی منطقه را به ایران و نقش ستون اقتصادی را به عربستان سپرده بود. اما با پیروزی انقلاب اسلامی، این معادله به‌کلی دگرگون شد و آمریکا در حفظ نفوذ خود در منطقه دچار چالش شد.
زارعی افزود: در دهه‌های گذشته، آمریکا از طریق راهبرد جنگ‌های نیابتی تلاش کرد خلأ ناشی از فروپاشی سیاست دو ستونی را جبران کند و عربستان نیز یکی از اصلی‌ترین بازیگران این راهبرد شد. از جنگ تحمیلی علیه ایران تا بحران سوریه و تحولات یمن، نقش عربستان در اجرای سیاست‌های آمریکا بسیار پررنگ بود و هزینه‌های سنگینی نیز برای این کشور در پی داشت.
او در ادامه گفت: امروز اما، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای، توانسته جایگاه خود را در معادلات ژئوپلیتیک تثبیت کند. توانمندی‌های دفاعی، فناوری‌های نوین و استقلال سیاسی ایران، باعث شده عربستان به این درک برسد که برای تأمین منافع راهبردی خود، باید مسیر جدیدی را در پیش بگیرد.
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به نقش مهم میانجیگری چین در آغاز روند جدید روابط تهران و ریاض اظهار کرد: سیاست خارجی چین در خاورمیانه، برخلاف رویکرد مداخله‌گرایانه غرب، بر ثبات و توسعه اقتصادی متمرکز است. همین رویکرد زمینه‌ساز آن شد که دو کشور ایران و عربستان گام‌های عملی و مؤثری در مسیر نزدیکی بردارند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: پیام‌های رد و بدل شده میان رهبران دو کشور، از جمله پیام مقام معظم رهبری به پادشاه عربستان و بالعکس، دیدارهای سطح بالا و گفت‌وگوهای صورت‌گرفته در تهران، همه بیانگر درکی متقابل و عمیق از ضرورت همکاری‌های دوجانبه است. اگر این مسیر با درایت و واقع‌بینی ادامه یابد، می‌توان انتظار داشت که مناسبات تهران و ریاض نه‌تنها به نفع ملت‌های دو کشور، بلکه به سود کل منطقه و امنیت جهانی نیز باشد.
«خالد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان سعودی عصر پنجشنبه گذشته پیام پادشاه این کشور را تقدیم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی کرد.
رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار تاکید کردند: اعتقاد ما این است که ارتباط میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان برای هر دو کشور مفید خواهد بود و دو کشور می‌توانند تکمیل‌کننده یکدیگر باشند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر اینکه گسترش روابط دو کشور دشمنانی دارد، خاطرنشان کردند: باید بر این انگیزه‌های خصمانه فائق آمد و ما در این خصوص آماده هستیم.