به گزارش افق امروز
به نقل از صد آنلاین ،در فرهنگی که اغلب قدرت را با خشک بودن چشمان معنا می‌کند و گریه را نشانه ضعف می‌داند، علم مدرن داستان کاملاً متفاوتی را روایت می‌کند. پژوهش‌های علمی اخیر، پرده از حقیقت شگفت‌انگیزی برمی‌دارند: گریه کردن یک فرآیند بیولوژیکی پیچیده و قدرتمند است که برای سلامت جسم و روان ما ضروری محسوب می‌شود. گریه یک مکانیسم خودتنظیمی طبیعی است که بدن و ذهن ما برای مقابله با دنیای پرچالش امروز در اختیارمان گذاشته است. این مقاله، شما را به سفری علمی می‌برد تا با فواید باورنکردنی این “دوش احساسی” آشنا شوید.
۱. تقویت سیستم ایمنی با گریه کردن
دفع سموم و باکتری‌ها: اشک‌هایی که در پاسخ به یک محرک عاطفی یا استرس شدید جاری می‌شوند (اشک‌های احساسی)، از نظر شیمیایی با اشک‌های پایه (که برای مرطوب نگه داشتن چشم ترشح می‌شوند) و اشک‌های رفلاکسی (مثلاً در اثر ورود گردوغبار) متفاوت هستند. این اشک‌های احساسی حاوی سطوح بالاتری از هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و همچنین پروتئین‌ها و مواد معدنی هستند. با رهاسازی این مواد از طریق اشک، بدن در واقع در حال “سم‌زدایی” و کاهش بار استرس فیزیولوژیکی است. هنگامی که سطح کورتیزول در بدن کاهش یابد، سیستم ایمنی می‌تواند عملکرد بهینه خود را بازیابد و بهتر با ویروس‌ها و باکتری‌ها مبارزه کند.
ترشح اندورفین: گریه کردن طولانی‌مدت و عمیق می‌تواند منجر به ترشح اندورفین شود. اندورفین‌ها نه تنها مسکن‌های طبیعی بدن و ایجادکننده احساس خوب هستند، بلکه نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی ایفا می‌کنند. آنها می‌توانند فعالیت سلول‌های ایمنی را افزایش داده و به بدن در مقابله با بیماری‌ها کمک کنند.
۲. اکسی‌توسین و اندورفین: مسکن‌های طبیعی اضطراب و درد
یکی از چشمگیرترین تأثیرات گریه، تأثیر آن بر سیستم عصبی و کاهش درد است.
هورمون عشق و آرامش (اکسی‌توسین): تحقیقات نشان می‌دهند که گریه کردن باعث ترشح اکسی‌توسین در بدن می‌شود. این هورمون که به “هورمون عشق” یا “هورمون نوازش” معروف است، اثرات ضداضطراب قوی دارد. اکسی‌توسین فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک (مسئول پاسخ “جنگ یا گریز”) را کاهش داده و احساس امنیت و آرامش را تقویت می‌کند. این همان احساسی است که پس از یک گریه عمیق تجربه می‌کنیم: یک آسودگی خاطر و آرامش قابل توجه.
تسکین دهنده درد درون (اندورفین): همان طور که اشاره شد، گریه می‌تواند محرک ترشح اندورفین باشد. اندورفین‌ها مانند مورفین طبیعی عمل می‌کنند و نه تنها می‌توانند درد‌های فیزیکی را تسکین دهند، بلکه در کاهش درد‌های عاطفی و روانی نیز مؤثر هستند. بنابراین، گریه کردن یک استراتژی ذاتی و قدرتمند برای خودتسکینی و مدیریت درد است.
۳. فعال‌سازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک: کلید ریلکسیشن
بدن انسان دارای دو سیستم عصبی اصلی است: سمپاتیک (برای بسیج انرژی در مواقع استرس) و پاراسمپاتیک (برای استراحت، آرامش و هضم). گریه کردن، یک سوئیچ طبیعی برای فعال‌سازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک است.
پس از آن که طوفان احساسی و گریه فروکش کرد، سیستم پاراسمپاتیک وارد عمل می‌شود تا بدن را به حالت تعادل بازگرداند. این سیستم باعث کاهش ضربان قلب، پایین آوردن فشار خون و کاهش سرعت تنفس می‌شود. این فرآیند دقیقاً همان چیزی است که پس از یک گریه خوب، احساس “آرامش پس از طوفان” را به ما می‌دهد. بدن از حالت هشدار خارج شده و به حالت پایه و آرامش بازمی‌گردد.
۴. خوش اخلاق شدن با گریه کردن
شاید ملموس‌ترین فایده گریه، تأثیر آن بر خلق و خو باشد. گریه مانند یک “دوش نوروشیمیایی” عمل می‌کند. با خروج هورمون‌های استرس و ترشح هورمون‌های آرام‌بخش مانند اکسی‌توسین و اندورفین، بار عاطفی فرد سبک‌تر شده و خلق او به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهند که بیش از ۸۵٪ از افراد گزارش می‌کنند که پس از گریه کردن احساس بهتری دارند. این بهبود خلق، تنها به دلیل ترشحات شیمیایی نیست؛ بلکه گریه یک سیگنال اجتماعی قدرتمند است که می‌تواند باعث جلب حمایت اطرافیان شود و این حمایت اجتماعی خود یکی از قوی‌ترین عوامل بهبوددهنده خلق است.
۵. ارتباط اجتماعی: درخواست کمک بدون کلام
گریه یک رفتار تکاملی مهم است. نوزادان از گریه برای بیان نیاز‌های خود استفاده می‌کنند. در بزرگسالان نیز، گریه یک سیگنال غیرکلامی واضح مبنی بر نیاز به کمک، همدلی و حمایت است. وقتی فردی می‌گرید، اطرافیان را به سمت خود جذب می‌کند و پیوند‌های اجتماعی را تقویت می‌کند. دریافت این حمایت می‌تواند روند بهبود عاطفی را تسریع کند.
۶. پاک‌سازی فیزیکی چشم‌ها
فراموش نکنیم که اشک، عملکرد اولیه و حیاتی برای سلامت چشم‌ها دارد. اشک‌ها چشم‌ها را مرطوب نگه می‌دارند، از آنها در برابر گردوغبار و ذرات ریز محافظت می‌کنند و حتی دارای لیزوزیم هستند، آنزیمی که خاصیت ضدباکتریایی دارد و می‌تواند پاتوژن‌های بالقوه مضر را از بین ببرد.
گریه سالم در برابر گریه ناسالم: چه زمانی باید نگران بود؟
اگرچه گریه یک پاسخ سالم و طبیعی است، اما مانند هر فرآیند دیگری، باید به context آن توجه کرد.
گریه سالم: معمولاً در پاسخ به یک محرک عاطفی واضح رخ می‌دهد و پس از آن فرد احساس سبکی و آرامش می‌کند.
وقتی گریه نشانه هشدار است: اگر گریه‌های مکرر، کنترل‌ناپذیر و بدون دلیل مشخص دارید، اگر در عملکرد روزمره شما اختلال ایجاد می‌کند، یا اگر با علائمی مانند بی‌خوابی، ناامیدی شدید و کاهش علاقه به فعالیت‌ها همراه است، ممکن است نشان‌دهنده یک وضعیت جدی‌تر مانند افسردگی یا اختلال اضطرابی باشد. در این موارد، مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک ضروری است.