به گزارش افق امروزدر گامی بزرگ برای توسعه انرژی پاک و شکل‌دهی به آینده تجارت هیدروژن، توافقنامه‌ای برای ایجاد اولین کریدور بین‌قاره‌ای هیدروژن مایع جهان به امضا رسید. این کریدور استراتژیک، عمان در خاورمیانه را به هاب‌های کلیدی صنعتی در اروپا (شامل هلند و آلمان) متصل کرده و مسیر را برای صادرات تجاری هیدروژن سبز هموار می‌کند، در حالی که به نظر می‌رسد ایران هنوز نقش پررنگی در این بازار نوظهور ایفا نکرده است.این توافق که یازده بازیگر اصلی از سراسر زنجیره ارزش هیدروژن را گرد هم آورده، نقطه عطفی در همکاری‌های بین‌المللی برای گذار به انرژی‌های پایدار محسوب می‌شود. مقامات و شرکت‌هایی از جمله سازمان ملی هیدروژن عمان (Hydrom)، شرکت انرژی یکپارچه عمان (OQ)، شرکت تاتا استیل هلند (Tata Steel Nederland)، شرکت Hynetwork و اپراتور بندر هامبورگ (HHLA) در این پروژه نقش دارند.
جزئیات اولین کریدور هیدروژن مایع جهان
بر اساس این توافقنامه که در جریان سفر پادشاه عمان به هلند نهایی شد:
- زیرساخت صادرات در عمان: یک پایانه متمرکز مایع‌سازی و صادرات هیدروژن سبز در بندر دقم (Duqm) عمان احداث خواهد شد. این تأسیسات، هیدروژن تولید شده در عمان را برای صادرات هیدروژن به اروپا آماده می‌کند.
- تضمین خرید در اروپا: قراردادهایی برای تحویل هیدروژن به خریداران در منطقه آمستردام، سایر نقاط هلند و آلمان منعقد خواهد شد تا تقاضای صنعتی، به ویژه در بخش‌هایی مانند فولادسازی و حمل‌ونقل سنگین، تأمین گردد.
- کریدور لجستیکی کارآمد: یک کریدور هیدروژن لجستیکی برای بهبود عملیات صادرات و واردات در بنادر دقم، آمستردام و دویسبورگ (آلمان) ایجاد می‌شود که امکان توزیع هیدروژن از طریق خطوط لوله، راه‌آهن و کشتی را فراهم می‌کند.
یکی از نوآوری‌های کلیدی این طرح، استفاده از فناوری کشتی‌رانی شرکت ECOLOG است که با جلوگیری از تبخیر بار (Boil-off)، امکان حمل‌ونقل هیدروژن مایع بدون هدررفت و با هزینه کمتر را فراهم می‌کند و نقش حیاتی در تجاری‌سازی این کریدور هیدروژن دارد.
اهمیت استراتژیک برای عمان و اروپا
این توافق موقعیت عمان را به عنوان یک بازیگر کلیدی در اقتصاد جهانی هیدروژن تقویت می‌کند. این کشور با بهره‌گیری از منابع غنی خورشیدی و بادی، سرمایه‌گذاری سنگینی روی تولید هیدروژن سبز برای صادرات انجام داده و قصد دارد به یکی از تأمین‌کنندگان اصلی اروپا تبدیل شود.
از سوی دیگر، این کریدور هیدروژن با کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تنوع‌بخشی به منابع واردات هیدروژن، امنیت انرژی اروپا را افزایش می‌دهد. همچنین به اتحادیه اروپا در دستیابی به اهداف کربن‌زدایی صنایع دشوار مانند فولاد و حمل‌ونقل سنگین کمک شایانی می‌کند.سوفی هرمانس، وزیر آب‌وهوا و رشد سبز هلند، این توافق را گامی بزرگ در مشارکت انرژی پاک با عمان خواند که اهداف اقلیمی را به یک منبع قابل اعتماد هیدروژن تجدیدپذیر متصل می‌کند. سالم ناصر العوفی، وزیر انرژی و مواد معدنی عمان نیز بر تعهد بلندمدت عمان به هیدروژن سبز و روابط استراتژیک با اروپا تأکید کرد.
چشم‌انداز آینده تجارت هیدروژن و جایگاه ایران
با آغاز برنامه‌ریزی زیرساخت‌ها، هدف‌گذاری شده است که صادرات هیدروژن در مقیاس بزرگ از عمان به اروپا تا سال ۲۰۲۹ آغاز شود. این پیشرفت‌ها نشان‌دهنده شکل‌گیری سریع بازار جهانی و تجارت هیدروژن است که در آن کشورهای دارای منابع انرژی تجدیدپذیر مانند عمان، جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کنند.
این تحولات در حالی رخ می‌دهد که ایران، با وجود پتانسیل‌های قابل توجه در زمینه انرژی، هنوز نقش فعالی در این عرصه نوظهور تجارت هیدروژن سبز ایفا نکرده و به نظر می‌رسد فعلا نظاره‌گر این تغییرات استراتژیک در منطقه و جهان است و فرصت‌های بالقوه در بازار انرژی پاک آینده را از دست می‌دهد.